Microsoft Word Avropa medeniyyeti metodiki vesait doc
Yüklə 234,68 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
2.3. Çin mədəniyyəti
Çinin sivilizasiyası tarixi minillikləri əhatə edəm qədim mədəniyyətlərdən bi- ridir. Çinlilərin özlərinin təsdiq etdikləri kimi, ölkənin tarixi e.ə.III minilliyin son- larına gedib çatan Yao, Şunya, Yuya hakimlərinin hökmranlıq dövründən başlayır. Çin sivilaziyasının uzun illəri əhatə edən inkişaf yolu dünya mədəniyyəti tarixində mədəniyyətin tamamilə yeni unikal tipini yaratdı. Qərb və qonşu hind mədəniyyətlərindən fərqli olaraq Çin sivilizasiyası daha rasional və praqmatik səciyyə kəsb etmiş və edir. Hər bir çinli üçün ilk növbədə sosial etika və inzibati praktika müstəsnalıq kəsb edirdi. Çin mədəniyyətində bir çox adət-ənənələr buddizmlə bir əlaqədardır. Məsələn, çay və çayiçmənin təşəkkülü haqqındakı əfsanə buna aiddir. Bu əfsanəyə görə buddaçılar etiqada zamanı gümrah olmalı, bir çox saat ərzində hərəkətsiz qalmalıdır. Bu zaman mürgüləmək və ya yuxuya getmək – böyük günah, eyib hesab edilirdi. Lakin bir dəfə görkəmli patriarx Bodxidxarma etiqada prosesində özü də bilmədən yatır. Oyandıqdan sonra hiddətlənən patriarx öz kipriyini kəsir. Bu zaman yerə düşən qan damlalarından çay kolunun yarpaqları yaranır. Ondan hazırlanan içki isə insana gümrahlıq verir. Bu bir əfsanə olsa da onun mahiyyətində böyük bir hikmət vardır. Qədim çin mədəniyyətinin ən geniş yayılmış sənət növlərindən biri də dekorativ-tətbiqi incəsənət idi. Bu sənət aşağıdakı sahələr üzrə inkişaf edirdi: matal üzrə iş, toxuculuq, kağız, rəngli fanar, süni çiçəklərin, lak-şirəli məhsulların, kağız ilanların hazırlanması. Nefrit, fil sümüyü üzərində oyma, nəqş işləməli dünya miqyasında tanınmış sənət növləridir. Çini və keramika Çinin ən qədim kəşflərindən biridir. Beləliklə, qədim sivilizasiyanın mühüm tərkib hissəsini təşkil edən çin mədəniyyətinin çox möhtəşəm yeri vardır. Öz unikallığı və humanizmi ilə fərqlənən qədim çin mədəniyyəti sonrakı tarixi dövr və mərhələlər üçün zəngin irs qoymuşdur.
|