114
4. Qo‘l tormozini tekshirish va sozlash.
Orqa kolodka
qoplamalarining yedirilishi, trossning cho‘zilishi,
qo‘l tormozi dastagi yo‘lining ko‘payib ketishiga olib keladi. Orqa
g‘ildiraklar dastak to‘liq yo‘lining 2
/3 qismda 400 N kuch bilan
tortilganda to‘liq tormozlanadi. Uni sozlash
uchun dastak ostiga ulangan
kolodkalarni tortish trossi uzunligini kamaytirish lozim.
Hozirgi vaqtda BSK(TU-6-10-1553-75) va NEVA(TU-6-09-550-
73) turidagi hamda xorijiy firmalarda ishlab chiqarilayotgan tormoz
suyuqliklari (DOT-2, DOT-3, DOT-4 va boshqalar)dan
keng foydalanil-
moqda. BSK suyuqligi kanakunjut moyi(47 %) va butil spirti(53%)dan
hamda qizil rang beruvchi organik moddadan tayyorlanadi. Uning
kamchiligi minus 15
°S dan past va 25°S dan yuqori haroratda o‘z
oquvchanligini yo‘qotishidadir. NEVA turkumidagi tormoz suyuqliklari
etilkarbitol suyuqligi asosida bo‘lib, quyuqlashtiruvchi va zanglashga
qarshi qo‘shimchalardan tarkib topgan bo‘ladi. Bu suyuqliklarni bir-
biriga qo‘shib ishlatish man qilinadi.
115
6-bob. AVTOMOBILNING ELEKTR JIHOZLARI
Avtomobilning elektr jihozlari energiya manbalari va is’temolchi-
lardan iborat (73- rasm).
Avtomobillarning elektr jihozlarini quyidagi
asosiy funksional
sistemalarga bo‘lish mumkin(73-rasm):
• elektr ta’minot tizimi (generator, uchlanish relesi,
akkumulator
batareyasi).
• ichki yonuv dvigatelini ishga tushirish tizimi (startyor,
akkumulator batareyasi, ishga tushirishni yengillatuvchi moslamalar).
• o‘t oldirish tizimi (tok manbai, o‘t oldirish g‘altagi, o‘zgich-
taqsimlagich, tranzistor kommutatori, o‘t oldirish shamlari);
• nazorat-o‘lchov asboblari va diagnostika tizimi (temperatura,
bosim sezgich va ko‘rsatkichlari,
taxometr, spidometr, darak beruvchi
lampalar va boshqa).
• yoritish va xabar berish tizimi (bosh yoritish faralari, avtomobil
burilishi va to‘xtashini ko‘rsatuvchi
chiroqlar, oldingi va orqadagi fara
osti chiroqlar va hokazo).
• qulaylik yaratuvchi asboblar tizimi (oynatozalagichlar, isitgich
elektrodvigatellari, konditsionerlar, oyna ko‘targichlar va hokazo).
• dvigatel va transmissiyani avtomatik boshqarish tizimi.
• o‘tkazgichlar va kommutatsiya jihozlari.
Dostları ilə paylaş: