Microsoft Word Баходир лотинча тузатилган doc

-
86
-
o‘lchashdan foydalaniladi. Sport amaliyotida, uzoq masofaga 
(10.000 
m
; 20.000 
m
) yugurish uchun sarflangan vaqtiga qarab 
chidamlilikka baho beriladi. 
Kishining harakat faoliyati turlichadir. Charchoqning 
xarakteri va mexanizmiga qarab maxsus va umumiy 
chidamlilik farqlanadi. 
Tanlab olingan (ixtisoslik) sport turi 
yoki mehnat faoliyati uchun talab qilinadigan chidamlilikni 
maxsus chidamlilik, boshqa hayotiy sharoitdagi faoliyat uchun 
lozim 
bo‘lgan
chidamlilikni umumiy chidamlilik
deyiladi. 
Bokschining maxsus chidamliligi, futbolchining umumiy 
chidamliligi degan iboralardan amaliyotda foydalanilmoqda. 
Yugurish, suzish, chang‘ida yurish, qayiq xaydash kabi 
sport turlarida deyarli barcha muskullar harakat faoliyatida 
ishtirok yetadi. Shuning uchun charchoq ayrim muskullar 
guruhida hamda organizmning barcha muskullarida bo‘lishi 
chidamlilikni maxsus va umumiyligini keltirib chiqaradi va 
shakl jihatdan bir xil bo‘lgan mashqlarni turli intensivlikda 
bajarish imkonini yaratadi. Bunda chidamlilik ham turlicha 
namoyon bo‘ladi. Shuning uchun jismoniy mashqlarni 
bajarishda organizmning charchoqqa nisbatan talabi turlicha 
bo‘ladi. 
Chidamlilik talab qilinadigan mashqlarni bajarishda 
insonning funksional imkoniyatlari, bir tomondan, lozim 
bo‘lgan harakat malakalari va texnikani egallanganligi 
darajasiga bog‘liq bo‘lsa, boshqa tomondan, organizmning 
aerob va anaerob (kislorodli, kislorodsiz) imkoniyatlariga 
bog‘liq. Nafas imkoniyatlarining xususiyligi nisbatan yuqori 
emas, ular harakatni tashqi formasiga ham aytarli bog‘liq 
bo‘lmaydi. Shuning uchun yugurish mashqi yordamida o‘zini 

---