Microsoft Word devoni hikmat ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
81
R.Abdushukurov va H.Bije nashrlarida:
O’n beshimda huru g‘ilmon qarshu keldi, 
Boshin urub, qo‘l qovshurub, ta’zim qildi. 
Firdavs otlig‘ jannatidin mazhar keldi, 
Diydor uchun borchasini qo‘ydim mano. 
K.Eraslon nashrida:
O’n beshimda huru g‘ilmon qarshu keldi, 
Boshin uzub, qo‘l qovshurub ta’zim qildi. 
Firdavs otlig‘ jannatidin muhzir keldi, 
Diydor uchun barchasini qo‘ydum mano. 
D.Serikboyo‘g‘li nashrida:
O’n beshimda huru g‘ilmon qarshu keldi, 
Boshin urub, qo‘l qovshurub, ta’zim qildi. 
Firdavs otlig‘ jannatidin muhzir keldi, 
Diydor uchun borchasini qo‘ydim mano. 
Mazkur to‘rtlik mavjud qo‘lyozmalarda 
quyidagi shaklda bitilgan: 
N nusxada:
O’n beshimda huru g‘ilmon qarshu keldi, 
Boshin urub, qo‘l qovshurub ta’zim qildi. 
Firdavs otlig‘ jannatidin muhzir qildi, 
Diydor uchun barchasini qo‘ydum mano. 
A,J,D,Ye nusxalarida:
O’n beshimda huru g‘ilmon qarshu keldi, 
Boshin urub, qo‘l qovshurub ta’zim qildi. 
Firdavs otlig‘ jannatidin muhzir keldi, 
Diydor uchun barchasini surdum mano. 
G nusxada:
O’n beshimda huru g‘ilmon qarshu keldi, 
Boshin urub, qo‘l qovshurub ta’zim qildi. 
Firdavs otlig‘ barchasidin muhzir keldi, 
Diydor uchun barchasini suydum mano.
Bizningcha, "muhzir" so‘zi "muxsir" ham emas, "mazhar" ham emas, balki 
qo‘lyozmalarda bitilganidek, "muhzir"dir. "Qomusi turkiy"da izohlanishicha, o‘zagi 
"huzur" bo‘lgan "muhzir"ning bir necha ma’nolari bor. Chunonchi, 1. Muhzir - mahkama 
xodimi; muboshir, ya’ni xushxabar keltiruvchi; 2. Mahzar - huzur yeri; buyuk bir zotning 
huzuri; hozir bo‘lish; bir qancha kishilar tomonidan imzolanib, bir oliy maqomga taqdim 
etiladigan istid’onoma, ya’ni arzi mahzar (Qomusi turkiy, Istanbul, 1317 y., 1302-bet). 
Demak, "muhzir" ham "mahzar" ham hikmat mazmuniga muvofiq keladi. Xullas, 
qo‘lyozmalarni qiyoslash orqali mavjud nashrlarda yo‘l qo‘yilgan xatolarni bartaraf etish 
ham "Devoni hikmat"ning qiyosiy-yig‘ma matnini tayyorlash zaruriyatini ko‘rsatadi. 

---

Devoni hikmat (yangi topilgan hikmatlar). Ahmad Yassaviy 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
82
Sizga taqdim etilayotgan hikmatlarning ayrimlari bir nechta nusxalarda mavjud bo‘lsa, 
ba’zi birlari faqat birgina nusxadan o‘rin olgan. Masalan, "Ishq dardini oshiqlarg‘a tuhfa 
berdi", "Alloh, Alloh, subhanalloh, qayon ketay?", "Orif uldur Haq amrini pos aylasa", 
"Ishq tajalli qilsa kimni vujudinda", "Keling do‘stlar pir xizmatin bayon aylay", 
"Oshiqlarning so‘rog‘i, sodiqlarning yarog‘i" deb boshlanadigan hikmatlar faqatgina Q 
nusxada mavjuddir. N nusxadagi: "Oshiqlari qolni o‘qub holg‘a kirsa", "Avval saning 
hamding oytoy qodir Xudo", "Muhabbatning daryosig‘a o‘zum ottim" misralari bilan 
boshlanadigan hikmatlar biz ko‘rgan biror nusxada mavjud emas. Bunday misollarni 
yana ko‘plab keltirish mumkin. 
Albatta, taqdim qilinayotgan hikmatlarda ham xilma xilliklar, qator matniy noqisliklar, 
vazniy saktaliklarga duch kelinadi. Ularni iloji boricha to‘g‘ri o‘qish, kotib xatolarini 
tuzatish uchun matndan tushib qolgan ba’zi misra, so‘z, ibora, qo‘shimcha va hatto 
harflarni yordamchi nusxalar ko‘magida tiklash va tuzatishga harakat qilindi. Bunday 
tuzatishlarni bir necha tiplarga ajratish mumkin. Chunonchi: