Microsoft Word etno kitab son srift 12
Yüklə 1,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
ETNOPSİXOLOGİYA
125 insanlar nə dərəcədə özlərinin və başqalarının davranışlarını təhlil edə bilirlər. Bu modelə görə, düşünərək yanaşdıqda qeyri- müəyyənlik və həyəcan azalır. Nəticədə effektiv kommunikasiya yaranır. Mədəniyyətlərarası həssaslıq (sensitivlik). İnsanların mədəniyyətlərarası kommunikativ səriştəliliyi artıqca onlar qlobal və mədəni münasibətlərlə bir-biri ilə daha sıx bağlı olurlar. Bennet ilk dəfə olaraq mədəniyyətlərarası sensitivlik modelini hazırlamışdır. Bennet bu modeli mədəniyyətlərarası sensitivliyin inkişafının əsasını təşkil edən mədəni fərqləri qəbul edə bilən reallığın bir konstruksiya kimi başa düşürdü. Mədə- niyyətlərarası sensitivlik etnosentrizm və etnorelyativizm çoxluğunda yerləşir. Bu modelə əsaslanaraq insanlar müxtəlif mədəni fərqləri tam inkar edə bilər və ya bu fərqləri tanıyıb qiymətləndirə bilərlər. Mədəniyyətlərarası sensitivlik modeli 6 mərhələdən ibarətdir. Birinci üç mərhələ inkişafın etnosentrizm mərhələləridir, qalan üç mərhələ isə etnorelyativist mərhələlərdir. 1. İnkar etmə. Ən primitiv etnosentrik mərhələ mədəni fərqliliyi inkar etməkdən başlayır. İnsanlar bu mərhələdə özlərini digər mədəni qruplardan fiziki və ya psixoloji cəhətdən təcrid edə bilərlər. 2. Müdafiə. Bu mərhələdə artıq insanlar mədəni fərqlərin olmasını təsdiq edirlər amma özlərini bu fərqlərdən qoruyurlar, çünki bu fərqləri onların “Mən” konsepsiyasına bir təhlükə kimi qavrayırlar. Bir çox insanlar bu mərhələdə özlərini qorumaq üçün başqa mədəniyyətin nümayəndələrini ləkələyə, alçalda bilirlər. Və öz mədəniyyət qrupuna verdiyi qiymət başqalarına verdiyi qiymətdən çox yüksək olur. 3. Kiçiltmə. Bu mərhələdə insanlar mədəni fərqliliyi qəbul edirlər, lakin eyni zamanda bu fərqlərin onların həyatına təsirini azaldırlar. Ən geniş yayılmış üsul bütün mədəni fərqlərin “universallaşması” (məs, “bütün insanlar eynidir, bir-birinə oxşayır, və bu fərqlərə görə niyə narahat olmalıyam ki?”) üsuludur. |