Microsoft Word etno kitab son srift 12

ETNOPSİXOLOGİYA 
127 
neçə dəyişkən kəmiyyətləri nəzərdən keçiriblər: 
1. Qarşılıqlı əlaqələrin müddəti (daimi, uzun və qısa). 
2. Məqsəd (birgə fəaliyyət, təhsil, asudə vaxt) 
3. Cəmiyyətin həyatına qoşulma tipi (iştirakdan müşahidəyə 
qədər) 
4. Əlaqələrin tezliyi və dərinliyi 
5. Status və hüquqların nisbi sabitliyi 
6. Açıq-aşkar fərqli xüsusiyyətlər (dil, din, irq) 
Lakin, ünsiyyətin əlverişli şərtləri olduqda belə miqrantlarda 
yerləşdikləri ölkənin nümayəndələri ilə ünsiyyətdə çətinliklər və 
gərginliklər yarana bilər. Çox vaxt miqrantlarda nostalji hisslər baş 
qaldırır. Alman filosofu və psixiatrı Yaspersin qeyd etdiyi kimi 
vətən həsrəti insanlara çox qədimdən tanış olan bir hissdir. Ona 
görə də mədəniyyətlərarası adaptasiyanın öyrənilməsi çox böyük 
əhəmiyyət daşıyır. Geniş mənada bu mürəkkəb bir proses sayəsində 
insan yeni mədəni mühitlə bir uyğunluq tapır. Adətən 
adaptasiyanın daxili tərəfini qeyd edirlər, hansı ki, məmnuniyyət və 
həyat dolğunluğu hissləri ilə ifadə olunur. Xarici tərəfi isə fərdin 
yeni qrupun sosial və mədəni həyatında olan iştirakında ifadə 
olunur. 
Mədəniyətlərarası adaptasiya problemlərinə maraq elm 
dünyasında XX əsrin əvvəllərinə təsadüf edir. Lakin, uzun müddət 
ciddi araşdırmaları yalnız etnoloqlar (Redfild, Linton) aparmışdır. 
İlkin olaraq akkulturasiyaya (mədəniyyətə adaptasiya) qrup 
səviyyəsində olan bir fenomen kimi baxılırdı. 
1950-ci illərdən başlayaraq kütləvi miqrasiya prosesləri 
mədəniyyətlərarası adaptasiyaya marağın yaranmasını 
stimullaşdırılmışdır. İlk olaraq insanın yad mədəniyyətə uyğunlaşa 
bilməmək hadisəsinə psixiatrlar diqqət yetirmişdilər. İsveçrə 
həkimi Hofer vətən həsrətini nostalgiya (qüssə) adlandırmışdır və 
bu problem XVII-ci əsrdən öyrənilməyə başlanılmışdır. 
Mədəniyyət sarsıntısı (“mədəni şok”) və mədəniyyətlərarası 
adaptasiyanın mərhələləri. Mədəniyyət sarsıntısı anlayışı amerika 
antropoloqu K.Oberq tərəfindən təqdim olunmuşdur. Oberqin 

---