ETNOPSİXOLOGİYA 154
əslində isə bu problemi müzakirə etmədən başqa bir vaxta
saxlamaqdır. Qərb partnyorları üçün bu yanaşma xoşagəlməzdir.
Rus danışıqların təmsilçiləri üçün danışıqlara “yaxşı tikəni götür və
qaç” mövqeyindən yanaşmaq xarakterikdir. Bu qərb partnyorlarını
kifayət qədər narahat edir və uzaqlaşdırır. Rus tərəfi tez-tez heç bir
alternativ bildirmədən qətiyyətli “yox” deyir. Münasibətlərdə
sualların müzakirəsində və qərarın qəbul olunmasında dava-
miyyətsizlik yaranır. Düşünülməmiş razılaşmaya yer verilir, amma
sonra sadəcə əvvəli razılaşmadan imtina edilir. Danışıqlar zamanı
rus təmsilçiləri öz tərəf müqabillərinin milli, regional psixolo-
giyasına çox zəif yanaşırlar. Danışıqlarda rus tərəfinin xarici dilləri
bilməməsi, danışıq sənədlərinin hazırlanmasını bilməməsi çox
neqativ qarşılanır. Bütün bunlarda danışıqlarda iştirak edən rus
təmsilçilərinə müsbət təcrübənin yığılmasına ehtiyyac var. Ay-
dındır ki, danışıqlar aparma üzrə milli mədəniyyətin özunəməx-
susluğunu tədqiq etmək təkcə ağılsız olaraq digər milli modelləri
(amerikan, yapon) qəbul etmək deyil, həm də bunu öz
danışıqlarında nəzərə almaq üçündür. Milli üslubların öyrənilməsi
digər partnyorun danışıqlarda özünü necə aparmasını bilməyə
xidmət etməlidir.
Danışıqların aparılmasında “yapon milli üslubu” Yapon sistemi və mədəniyyəti danışıqların aparılması
prosesinə də öz təsirini göstərir. Nümunə üçün bunu qeyd edə
bilərik: Əgər yapon müəyyən saatda və müəyyən yerdə olacağını
deyibsə, əmin ola bilərsiniz ki, həmin şəxs deyilən yerdə deyilən
vaxtdan iki dəqiqə öncə olacaqdır. Yapon danışıqlar təcrübəsi və
işgüzar ünsiyyəti məhz bu dəqiqlik və məsuliyyətə əsaslanır.
Yaponlar danışıqlara çox ciddi yanaşırlar və belə hesab
edirlər ki, danışıqlara nə qədər çox zaman sərf olunsa, bir o qədər
yaxşıdır. Belə ki, bu zaman tərəflər bir-birini daha yaxşı tanımış
olacaq, gələcək sövdələşməyə dair daha çox məsələləri müzakirə
etmiş olacaqlar. Rəsmi danışıqlar zamanı maraqların
toqquşmasından bacardıqca yayınmağa çalışır. Onlar üçün xüsusi
və fərqli danışıqlar, maraqlarnümayiş etdirmək, həmçinin