ETNOPSİXOLOGİYA 244
adət və ənənələri ola bilər.
Siyasi cəhətdən azad bir vətəndaş kimi, hər bir britaniyalı
ictimai intizama tabe olmağı və kök salmış ənənələrə riayət
edilməsini öz öhdəliyi sayır. Bu fakt ingilis xarakterinin əsas
xüsusiyyətlərini – ənənələrə sadiqlik, tarixən qurulmuş həyat tərzini
qorumaq arzusunu nümayiş etdirir. Universitetlər, məsələn, XVI ya
da XVII əsrlərdə ortaya çıxmış ritualların saxlanmasına çox ciddi
yanaşırlar.
Sağ sükan və sol tərəfdən hərəkəti idarə haqqında hər kəs
bilir. Lakin ölkənin sərin iqliminə baxmayaraq, köhnə evlərdə
pəncərələrin və qapıların dəyişdirilməsinin qadağan olunması hər
kəsə məlum deyil. İsti və soyuq suyu ayri-ayrı kranlardan təchiz
olunmuş ingilis santexnikası xüsusilə maraqlıdır.
Britanlar haqqında ən məşhur stereotiplərdən birinə çevrilən
söz birləşməsi, “sərt ingilis” ifadəsidir. Amma burada əsas məsələ
ingilislərin tanımadığı insanlarla qapalı və ünsiyyətsiz olmalarına
məcbur edən onların sərtliyi deyil, həssaslığıdır.
İngilislərin düşüncəsinə görə, insan xarakterinin əsas üstün
cəhətlərindən biri özünə sahib ola bilməkdir. “Özünü ələ almağı
bacar” sözləri bu millətin şüarını hər şeydən daha yaxşı ifadə edir.
Həyati situasiyalardan asılı olmayaraq, insan ən azından xaricən,
daha yaxşı olar ki, daxilən də soyuq və təmkinli olmalıdır.
İngilislər ünsiyyətdə çox mühafizəkardırlar. Onların
meteorologları hər gün hava temperaturunu uzun illər bundan
qabaq olduğu kimi həm Selsi şkalasıyla, həm də Farengeyt ilə
bəyan etməyə davam edirlər. Onlar hələ də kral hakimiyyətinə və
kral ailəsinə etiram edirlər, baxmayaraq ki, onları tez-tez istehza
mövzusuna da çevirirlər. İngilislər öz evlərini yüksək
qiymətləndirirlər, onu çağırılmayan ziyarətçilərdən və yorucu
qayğılardan gizlənməyə kömək edəcək bir qala hesab edirlər.
Onların milli ehtirası bağbançılıqdır, hobbiləri isə ev heyvanlarıdır.
İngilislər olduqca çevikdirlər, sərt tərələrini yumşalda bilirlər,
qarşı tərəfin təşəbbüsünə həvəslə cavab verirlər, belə hesab edirlər
ki, tərəfdaşlarının mövqeyini nəzərə almaqla düzgün həll yollarını