Microsoft Word etno kitab son srift 12
Yüklə 1,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
ETNOPSİXOLOGİYA
28 fərqli formada izah edirdi. Belə ki, o xalq ruhunu fərddən asılı olmayan müstəqil substansiya hesab etmirdi. Ona görə xalq ruhu adamların birgə yaşayışının və qarşılıqlı əlaqələrinin məhsulu olan psixoloji hadisələrin müəyyən toplusudur və eyni zamanda fərdi ruh kimi gerçək mənaya malikdir. V.Vundta görə “xalqların psixologiyası”nın başlıca vəzifəsi “xalq ruhu”nun məhsulu olan dil, mif və adət kimi proses və hadisələri öyrənməkdir. Çünki, dil, mif və adət xalq ruhunun yaradıcılıq fraqmenti deyil, onun özüdür. Etnopsixoloji tədqiqatlar dil, mif və adətlərdə özünü göstərənən psixoloji qanunauyğunluqları izah etməlidir.Əgər psixoloq hər hansı bir xalq üçün səciyyəvi olan kultu (məsələn, ruslar üçün meşə və ya ağ ayı kultu movcuddur) öyrənirsə, o, hökmən bu kultun əsasında hansı psixoloji səbəblər dayandığını açıb göstərməlidir. Dünya xalqlarının həyatından, mənşəyindən, coğrafi məkanında yerdəyişməsindən, adət ənənlərindən və xalqa məxsus xarakterik xüsusiyyətlər haqqında ensklopedik məlumata görkəmli alman alimi Fridrix Ratselin iki cildlik “Xalqşünaslıq” əsərində rast gəlinir. Hər iki cildi birlikdə 1641 səhifə materialdan ibarət olan bu əsər üçüncü və sonuncu nəşrlə, 1902-ci ildə Sankt- Peterburqda rus dilinə tərcümə edilərək nəşr olunmuşdur. Əsərdə demək olar ki, Avstraliya qitəsi istisina olmaqla bütün dünya xalqalrının həyatı və adət ənənləri, tarixi-coğrafi həyatı və mədəniyyəti (ailə daxili münasibətlərdən tutmuş, geyim, məişət və ovçuluq mədəniyyəti və s. də daxil olmaqla) haqqında maraqlı məlumat verilir. Fransa etnopsixologiya məktəbinin kökündə E.Dürkheymin (1858-1917) adı ilə bağlı olan fransız sosiologiya məktəbi dayanır. E.Dürkheym öz konsepsiyasında iki əsas anlayışdan istifadə etmişdir. O, hesab etmişdir ki, cəmiyyəti “sosial faktlar” əsasında öyrənmək lazımdır. Sosial faktlar deyəndə sosial həyat hadisələri nəzərdə tutulur. E.Dürkheym hesab edir ki, cəmiyyətdəki stabillik onun tərkib hissələrinin funksional inteqrasiyası və üzvlərinin “sosial həmrəyliyi” ilə təmin olunur. Ona görə də ictimai strukturda hər hansı radikal dəyişiklik cəmiyyət üçün fatal xarakter |