Microsoft Word F?LS?F? -d?rs v?saiti -b-5 eco
Yüklə 2,13 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
VULQAR MATERİALİZM
[lat. vulgaris – sadə, ali] – XIX əsrin ortalarında materializmin əsas prinsiplərini bayağılaşdıran və kobudlaşdıran fəlsəfi cərəyan. Vulqar Sosiologizm – ictimai hadisələrin ictimai inkişafın ayrı-ayrı amillərinin: texnikanın, istehsalın təşkil formalarının, iqtisadiyyatın, siyasətin, ideologiyanın ro- lunun birtərəfli şişirdilməsi yolu ilə tarixi materializmin təhrif edilən bayağı izahı. X XARAKTER [yun. Kharakter – oyulmuş, cızılmış, qəliblə basılmış – kharas- sein – yarmaq, oymaq, cızmaq] – bir obyektin, bir fərdin özünə xas strukturu; insa- nın sabit psixi xüsusiyyətlərinin məcmusu. Bu xüsusiyyətlər onun genetik xüsusiy- yətlərindən asılıdır. Həyat şəraiti ilə əlaqədə və onun təsiri altında reallaşır. Xarak- ter insanın xasiyyətinin anlamını da verməkdədir. Bəzən isə hər iki məfhumu bir- birindən ayırırlar: misal üçün, insan ı n xarakteri v ə xasiyy ə ti; yaxud insan ı n xarak- terik xüsusiyy ə tl ə ri. Xarakter elə bir məfhumdur ki, o demək olar ki, insanın həm daxili dünyasını, həm də zahiri xüsusiyyətlərini özündə cəm edir və insan haqqında müəyyən təsəvvür yaradır. XASSƏ - predmetin digər predmetlərdən fərqini və ya oxşarlığını şərtləndirən və onlarla qarşılıqlı təsirdə təzahür edən tərəfi [məs., sahə, elastiklik, rəng, elektrik- keçirmə və s.] XAOS [yun. Khaos – uçurum, sonu görünməyən uçurum] – kainatın sistemə girməzdən əvvəlki formadan əvvəl kasıb, ahəngsiz və qarışıq vəziyyət, nizamsızlıq, anarxiya anlamlarına da gəlir. Xaos hər hansı bir sistemdə mövcud ola bilər, o cümlədən sosial cəmiyyətdə. Bu zaman cəmiyyətə hakim kəsilən qüvvələr onu ar- xasınca başıpozuqluğa, anarxiyaya yönəldir. Kainatın nizama girməzdən əvvəlki formadan məhrum, uyğunlaşmasız və qarışıq vəziyyəti. Qarışıqlıq, anarxiya. 325 XİLİAZM [yun. Chilias – min] – Yer üzərində dünyanın sonundan əvvəl gə- lən minillik Allah səltənəti haqqında dini təlim. Xiliazm dini – fəlsəfi təlimində tanrının əzəli-əbədiliyindən bəhs olunur və Tanrının rəqibsiz iradəsindən asılı ola- raq onun uzun müddətə hakimiyyəti təbliğ edilirdi. Yüklə 2,13 Mb. Dostları ilə paylaş:
|