Microsoft Word F?LS?F? -d?rs v?saiti -b-5 eco



Yüklə 2,13 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə275/307
tarix22.08.2023
ölçüsü2,13 Mb.
#140130
növüDərs
1   ...   271   272   273   274   275   276   277   278   ...   307
333 felsefe muhazireler toplusu eyani

 
 


300
QISA TERMİNOLOJİ LÜĞƏT

 
 

ABSURD 
– Avropa mənşəli bu kəlmə dilimizə bizim gündəlik həyatımızda 
vərdiş etdiyimiz və düzgün təfəkkür tərzinin əsasını təşkil edən məntiqin qaydaları-
nın əksinə çıxan, onlara əhəmiyyət verməyən, aralarında məntiqi əlaqənin pozul-
ması kimi tərcümə edilir. Absurd və absurdluq təfəkkürdə və reallıqda mövcuddur. 
İnsan bəzən real həyatda müşahidə etdiyi hər hansı bir hadisəni, yaxud şeyi məntiqi 
cəhətdən izah etməkdə çətinlik çəkir və bu ona absurd – qeyri məntiqi kimi görü-
nür. Lakin insana bəzən absurd təzahürü bağışlayan, onun məntiqi analizindən kə-
narda qalan şey, hal və ya hadisələrə qeyri – həqiqi anlamı yükləmək olmaz. Kəlmə 
dilimizdə özünün orijinal orfoepik formasını qorumuşdur 
ABSTRAKSİYA
(mücərrədlik)

Elmi tədqiqat metodudur. Obyektiv aləmi 
dərk etməyə istiqamətlənmişdir. 
ABSTRAKT 
- tamın bir tərəfi, birtərəfli, sadə, inkişaf etməmiş olan hissəsi. 
Dilimizdə işlək ifadə kimi, ərəbcədən keçmə mücərrəd ifadəsi də mövcuddur. 
ACİVİKA 
– Hind mənşəlidir. Ruhun yaşadığını irəli sürən qeyri-ortodoksal 
qədim hind təlimlərindəndir. 
AKSİDENSİYA 
- əşyanın mühümdən, substansional olandan [substansiya] 
fərqli olaraq müvəqqəti, keçici, qeyri mühüm xassəsi. Aksidenisya termini əvəzinə 
dilimizdə daha çox tarixən 
ə
r
ə

termini işlənilirdi. Bu anlamda aksidensiya nisbə-
tən, yeni, modern bir termindir və Avropa mənşəli hesab olunur. 
AKSİOLOGİYA 
– [yun. Axia – dəyər və loqos – təlim, söz] – dəyərlər ma-
hiyyətinin fəlsəfi tədqiqi. Aksiologiya termini mədəniyyətşünaslığın və fəlsəfənin 
ortaq termini kimi götürülməlidir, çünki hər iki elm sahəsi mümkün imkanlarından 
istifadə edərək bu və ya digər dərəcədə insani dəyərlər sistemini və onun cəmiyyət-
dəki yerini öyrənir. Məhz bu tədqiqlərin sayəsində insana, onun gündəlik həyatında 
var olan yaxud olmayan faydalı, zəruri, yaxud zərərli və qeyri-zəruri olan dəyərlər 
sistemi öyrənilib, üzə çıxarılmaqdadır. 
AKSİYA
– hərəkət, fəaliyyət. Aksiya elə bir hərəkətdir ki, insanın hər hansı bir 
xarici səbəblə deyil, birbaşa istəkdən qaynaqlanır. Aksiyaların arxasında müstəqil 
iradə dayanır. Aksiya kəlməsi müasir sosioloji anlam kimi daha geniş mənalarda iş-
lənməkdədir. İnsanların toplaşaraq hər hansı bir məkanda planlayaraq keçirdikləri 
kütləvi etiraz nümayişləri ilə eyni mənada da işlədilir. 
AKTUAL 
- içərisində olduğumuz zaman kəsiyi üçün bir mənası, əhəmiyyəti 
olan, danışılan anda ortaya çıxan, yaxud da var olan deməkdir. Sözün kökünə hərə-
kətin tərzini bildir – al şəkilçisi artırılmışdır. Aktual sözü dilimizdə müxtəlif anlam-
larda işlənməkdədir. Belə ki, hər hansı bir hal və hərəkətin, yaxud şeyin lazımlılıq, 
vaciblik dərəcəsini bildirmək üçün işlədilir. Yaxud da həqiqi olan, təsirli olan və ya 
ola bilən vəziyyətdə olmaq deməkdir. 

Terminoloji lüğətin tərtib edilməsində Adilə Nəzərovanın “Fəlsəfə terminlərin izahlı lüğəti”. 
Bakı: “Elm və Təhsil”, 2014. əsərindən istifadə olunmuşdur 


301

Yüklə 2,13 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   271   272   273   274   275   276   277   278   ...   307




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin