Microsoft Word ?hali cografiyas?

RQL6RİN COĞRAFİYASI
İrql&r vahid manşa va fizioloji alamatlari ila bağlı olan, tarixan taşakkül tapmış va müayyan hüdudlarda areallarda yayılmış insan qruplarıdır.
İrql r antropologiyanın xüsusi t dqiqat obyektidir. Bir çox antropoloqların fikrinc , müasir b ş riyy t üç iri irqd n ibar tdir ki, onlar da, öz növb sind , bir neç kiçik irq bölünür. Sonuncular antropoloji tip qruplarından ibar tdir; onlar, eyni zamanda, irqi sistematikanın sas vahidl rini t şkil edirl r.
İşl nib hazırlanmış antropoloji irq t snifatı, ilk növb d , zahiri lam tl ri (d rinin r ngi, k ll nin forması, boy v b d nin t nasübü, saçın forması, r ngi v s.), habel gizli, daxili lam tl ri (qan qrupu, odontoloji v dermatoqlifik xüsusiyy tl r v s.) n z r alır.
İri irql r avropoidl r, monqoloidl r, neqroidl r, avstraloidl r daxildir. Aralıq irql rd n is mulatlar, «r ngli» Afrika qrupları, Amerika metisl ri v s.
f rql ndirilir. Sosiologiyada v sosial antropologiyada sosial v m d ni keyfiy- y tl rin r mzi funksiyalı, bu v ya dig r antropoloji lam t (d rinin r ngi v s.) gör birl ş n sosial qruplar ayırd edilir. Bu m nada irq, bioloji mahiyy tind n asılı olmayaraq, sosial, yaxud m d ni varlıq kimi mövCud olur.
Zahiri görünüşün v daxili quruluşun sas v ikinci d r c li lam tl rin gör insanlar bir-birin çox oxşayırlar. Buna gör d aliml rin çoxu b ş riyy ti bioloji c h td n vahid «kamil insan» növün aid edirl r. Hazırda bütün quruda, h tta Antraktidada m skunlaşmış b ş riyy t öz t rkibi etibaril yekcins deyil. İst nil n irqin t rkibind onun daha çox v daha az tipik nümay nd l rin rast g lm k mümkündür. El c d , daha xarakterik, dig rl rind n k skin sur td v nisb t n az f rql n n irql r vardır. B zi irql r aralıq xarakter daşıyır. Böyük neqroid-avstra- loid (qara) irq, ümum n, Sudan z ncil rind daha qabarıq t zahür ed n v onu böyük avropoid v ya monqoloid irql rind n f rql ndir n lam tl rin mü yy n uyuşması il s ciyy l nir. Neqroidl rin irqi lam tl rin qara, qıvrım, yaxud dalğalı saçlar; tünd q hv yi, yaxud, dem k olar, qara (b z n sarımtıl-q hv yi) d ri; qonur gözl r; xeyli yastı, az qabarıq, enli p r li (b z n düz, daha ensiz) üst hiss si batıq burun; ks r n qalın dodaqlar; bir çox hallarda uzunsov baş; orta inkişaf etmiş ç n ; üst v alt ç n d dişl rin qabağa çıxması (ç n proqnatizmi) aiddir. Neqroid-avstroloid irqini coğrafi yayılma m kanına sas n, ekvatorial, yaxud Afrika-Avstraliya irqi d adlandırırlar. O, t bii olaraq, iki kiçik irq : 1) Q rb, yaxud Afrika, başqa sözl , neqroid; 2) Ş rq, yaxud Okeaniya, başqa sözl , avstraloid irql rin bölünür.
Böyük Avropa-Asiya, yaxud avropoid (ağ) irqi üçün, bütövlükd , dig r
lam tl r m cmusu: qan damarlarının ş ffaflığı say sind ç hrayıya çalan, bir çox hallarda daha açıq, b z n qarabuğdayı r ngli d ri; saçların v gözl rin açıq r ngli olması; dalğalı, yaxud düz saç; kişil rd uzun v b d nin orta, yaxud sıx tük örtüyü; dodaqların orta qalınlığı, ensiz, qabarıq, üst hiss si hündür burun; z if inkişaf etmiş üst göz qapağı; ç n nin aşağıya doğru uzanması; bir qayda olaraq, bir q d r geniş üz s ciyy vidir.