Tasavvuf ahli ta’lim olmasdan va g‘ayrioddiy yo‘l bilan bilimni qo‘lga kiritishining to‘g‘riligiga shar’iy dalillar bayoni Bilingki, qaysi bir kishiga ilhom yo‘li va bilmagan joydan qalbga tushib qolishi bilan
ozgina bo‘lsa ham, biror narsa kashf bo‘lib qolsa, batahqiq to‘g‘ri yo‘lni tanigan bo‘ladi.
Kim o‘z nafsida biror narsa topmagan bo‘lsa ham, unga ishonmog‘i lozim bo‘ladi. Chunki
bundagi ma’rifat darajasi juda nodirki, bularga dalillikka shar’iy dalillar, tajriba va
hikoyalar yetarlicha bor. Ammo shar’iy dalil Alloh taoloning mana bu oyatidir:
«Bizning (yo‘limiz)da jihod qilgan - kurashgan zotlarni albatta O’z yo‘llarimizga hidoyat qilurmiz» (Ankabut surasi, 69-oyat).
Ta’lim olmasdan, doimiy ibodat bilan qalbda zohir bo‘ladigan har bir hikmat kashf va
ilhom yo‘li bilandir. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam: «Kim bilgan narsasiga amal
qilsa, Alloh u bilmagan narsalari ilmini yuzaga chiqaradi va unga amal qiladigan
narsalarida yordam beradi, hatto jannatga sazovor bo‘ladi. Kim bilgan narsasiga amal
qilmasa, biladigan narsalarida ham adashadi va amal qiladigan narsalarida
muvaffaqiyatga ega bo‘lmaydi, hatto do‘zaxga munosib bo‘ladi» («Ilm kitobi»da kelgan).
Yana Alloh taolo aytadi:
«Kim Allohdan qo‘rqsa (ya’ni, yuqorida mazkur bo‘lgan taloq qilish qonun- qoidalariga Allohdan qo‘rqqani uchun rioya etsa), U Zot uning uchun (barcha g‘am-kulfatlardan) chiqar yo‘lni (paydo) qilur. Va uni o‘zi o‘ylamagan tomondan rizqlantirur» (Taloq surasi, 2-3-oyatlar). Ya’ni, Alloh unga ilmni ta’limsiz
bildiradi va tajribasiz tushuntiradi.
Alloh taolo yana aytadi:
«Ey mo‘minlar, agar Allohdan qo‘rqsangizlar, U Zot sizlar uchun (haq bilan nohaqni) ajratadigan hidoyat ato qilur» (Anfol surasi, 29-oyat).
Ba’zilar furqonni haq bilan botilni ajratadigan va u bilan shubhalardan chiqiladigan nur,
deyishgan. Shuning uchun Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning duolarida nur
so‘rash ko‘p bo‘lardi.
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam aytadilar: «Ey Allohim, menga nur bergin va
nurni ziyoda qilgin va qalbimda nur qilgin va qabrimda ham nur qilgin va qulog‘imda
ham nur qilgin va ko‘zimda ham nur qilgin» (Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari), hatto
«Sochimda ham, yuzimda ham, go‘shtimda ham, qonimda ham va suyagimda ham (nur
qilgin)», der edilar.
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamdan Alloh taoloning:
Ihyou ulumid-din (Qalb kitobi). Abu Homid G’azzoliy
