www.ziyouz.com kutubxonasi
56
ifloslik undan tomib turadi, boshqalarni ham o‘ziga o‘xshash ko‘radi. Mo‘min kishi
uzrlarni axtarib ko‘radi, munofiq esa ayblarni.
Bular shayton qalbga kiradigan eshiklarning ba’zilaridir. Ularning hammasini zikr
qilishning imkoni yo‘q. Ammo mana shularning o‘zida ham boshqalarni ogohlantirishga
kifoya qiladigan ibrat bor. Odam bolasidagi har bir yomon sifat albatta shaytonning
quroli va uning (qalbga kirish) eshiklaridan boshqa narsa emas.
Shaytonni daf qilishning iloji bormi? Uni daf qilishda Alloh taoloning zikri va «La havla
vala quvvata illa billah», deyish kifoya qiladimi? Bilingki, (shaytonni daf qilishda) qalb
muolajasi uni yomon sifatlardan tozalab, (shaytonning kirish) eshiklarini berkitish bilan
bo‘ladi. Bu zikri uzun jarayondir. Kitobimizning bu bobidan maqsadimiz esa halok
qiluvchi sifatlarni bayon qilishdir. Bu sifatlarning har biri alohida bir kitob bo‘ladi.
Bularning sharhi ham yaqin orada keladi. Agar bu sifatlarning ildizlarini qalbdan yulib
tashlasangiz, shayton uchun qalbda yo‘llar va xatarlar bo‘ladi. U qalbga o‘rnasha
olmaydi. Shaytonning bu kesib o‘tishini Allohning zikri to‘xtatib qo‘yadi. Chunki zikrning
haqiqati qalbga u taqvo bilan obod qilinganidan, yomon sifatlardan poklanganidan
so‘nggina o‘rnashadi. Bunday holatdan oldingi zikr hali yosh hisoblanib, uning qalbga
egaligi bo‘lmaydi. Shayton hukmronligini daf ham qila olmaydi.
Shuning uchun Alloh taolo aytadi:
«Taqvo qilguvchi zotlarni qachon shayton tomonidan biron vasvasa ushlasa, (Allohni) eslaydilar-da, bas, (to‘g‘ri yo‘lni) ko‘ra boshlaydilar» (A’rof surasi, 201-
oyat).
Bu oyatda Allohni eslash bilan taqvodor kishilar xoslab keltirildi. Shaytonning misoli och
bir itga o‘xshaydi. (Oldingizga kelgan vaqtida) agar sizda go‘sht yo non bo‘lmasa, u
«Yo‘qol!» deyishingiz bilan ketadi, ovozning o‘zigina daf qila oladi. Agar sizda go‘sht
bo‘lib, it ham och bo‘lsa, albatta u go‘shtga hujum qiladi va so‘zingizning o‘zi bilan daf
bo‘lmaydi. Agar qalb xoli bo‘lsa, shayton nasibasidan mahrum bo‘lib, undan zikrning o‘zi
bilan ketadi. Ammo qalbda shahvat ustunlik qilsa, zikrning haqiqatini qalbning atrofiga
quvadi. Endi zikr ko‘ngil xilvatgohidan o‘ziga joy ololmaydi. U joyga esa shayton
o‘rnashib oladi. Ammo havoyi nafs va yomon sifatlardan xoli bo‘lgan taqvodor
kishilarning qalblariga esa shayton unda shahvatlar borligi uchun emas, balki zikrdan
g‘aflatda bo‘lib, xoli qolinganligi uchun kiradi. Agar zikrga qaytsa, shayton yana
uzoqlashadi.
Alloh taolo oyati bunga dalildir:
