Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

 
OLLOH - q. Alloh 
 
OLTINXON TO’RA, Sayyid Mahmud Taroziy - ulamo, adib, tarjimon. To‘liq ismi 
Mahmud ibn Sayyid Nazir at-Taroziy (1894 y.da Avliyo ota (Turkiston) - 1991-92). 
Dastlabki ta’limni padari buzrukvoridan, so‘ngra Shayx ibn Kamol Nosirxon To‘ra 
Kosoniydan, davrining boshqa yetuk olimlaridan oldi. Arab, fors, turk tillarining barcha 
lahjalarini mukammal egalladi, mudarris bo‘lib yetishdi. Sho‘ro tuzumining ziyolilarga, 
ilm axllariga o‘tkazgan nohaq zug‘umi sababli mamlakatdan chiqib ketishga majbur 
bo‘ldi. 1932 y.dan Kobul sh.da istiqomat qila boshladi. Bir muddat Afg‘oniston maorif 
vazirligida maslahatchi lavozimiga tayinlandi. So‘ng Hindistonning Bombay sh.dagi 
masjidda imom-xatib bo‘lib xizmat qildi. Ikkinchi jahon urushi boshlangandan keyin 
Saudiya Arabistoniga ko‘chib borib, umrining oxirigacha (1991-92) Makka va Madina 
shaharlarida yashab ijod etdi. O.t. Ka’batulloh joylashgan Harami sharifda, Madinadagi 
Masjid an-nabaviyda mudarrislik qilib, Qur’on va hadislardan saboq berdi. 

---

Islom Ensiklopediyasi 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
227
O.t. tafsir, hadis, fiqh, adabiyot va ilmning boshqa sohalariga oid asarlar muallifi va 
tarjimonidir. U Qur’oni karimni zamonaviy o‘zbek tiliga ilk bor tarjima qilib, tafsir yozdi. 
Bu kitob Hindiston, Pokiston va Saudiya Arabistonida qayta-qayta chop etilgan. 
Shuningdek, olim Qur’onning ayrim suralarini ham tarjima va tafsirlari bilan alohida 
holda nashr qildirgan. Imom an-Navaviyning Payg‘ambar hadislariga bag‘ishlangan 
"Riyoz us-solihiyn" nomli 4 jildli asarini, Imomi A’zamning "Fiqh al-akbar", "Nur ul-
basar", "Aqoid islomiya", "Hizb al-A’zam" kabi kitoblarini arabchadan o‘zbek tiliga o‘girdi. 
O’zbek, arab, fors, urdu tillarida diniy ma’rifiy mazmunda risolalar, tasniflar, ruboiylar 
yozdi. O.t. tomonidan at-Termiziy qalamiga mansub "Kitob ash-shamoil an-Nabaviya" 
asarining o‘zbek tiliga qilingan tarjimasi so‘nggi yillarda Toshkentda arab va hozirgi 
o‘zbek imlosida qayta-qayta nashr etildi.
OMIN (arab., somiycha - qabul et, ijobat qil) - islom, yahudiy va masihiy dinlarida 
dindorlar o‘rtasida "qabul etsin", "ijobat bo‘lsin" ma’nosida ishlatiladigan so‘z. Qur’oni 
karimdagi Fotiha surasi tilovat qilib bo‘lingach, o‘qigan va eshitganlar "O." deb qo‘yish 
lozimliga haqida hadisi sharifda ko‘rsatma berilgan. Lekin uni imom qiroati jahriy bo‘lgan 
namozda baland ovoz (jahr) bilan yoki o‘z ichida (xufya) aytish kerakliga to‘g‘risida 
ulamolar turli ijtihod qilganlar. Hanafiylik mazhabiga ko‘ra, "O." so‘zini xufya aytish 
sunnat. Muhammad (as) va sahobalari uni baland ovoz bilan aytganlari xususida kelgan 
hadislarga Abu Hanifa va hanafiylik mazhabi ulamolari aniklik kiritib, shunday dalil 
keltiradilar: "Duo va iltijolar aslida xufya, ya’ni past ovozda aytilishi lozim (A’rof surasi, 
55-oyat). Shu bilan birga O.ni namozda xufya aytilgani haqida hadislar ham bor. O.ni 
oshkora aytish kerak deganlar keltirgan hadislar Payg‘ambar (sav)ning aytganlari 
haqidadir. U kishi esa, imom bo‘lgan hollarida aytganlar.