Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

JANDA - q. Xirqa. 
 
JANNAT (arab. - bog‘, bo‘ston, uchmoh; fors. - behisht; dor us-salom, dor ul-baqo, dor 
ul-oxir, dor ul-muqoma, dor ul-muttaqin, bog‘i eram, firdavs, illiyun va b. nomlari bor) 
— taqvodor dindorlar narigi dunyoda rohat va farog‘atda yashaydigan joy. Qur’onda J. 
haqida bir necha yerda bayon qilingan (47: 15-55: 46-78; 76: 11-22). Diniy aqida 
bo‘yicha, bu dunyodagi hayoti davrida imonli holida ezgu ishlar bilan shug‘ullangan 
kishilarga Alloh tomonidan J.dan joy beriladi. J.dagi hayot abadiy, bezavoldir. J.dagilarni 
Alloh turli ne’matlar bilan ta’minlaydi. U yerda g‘am-g‘ussa va tashvish yo‘q. 
Odamlarning yaxshi ko‘rgan barcha narsasi muhayyo etiladi, hatto juftlari ham birga 
bo‘ladi. Qur’onda J. daraxtzor ostidaga ariklarda zilol suvlar oqib turadi, deb ta’riflanadi. 
U yerda insonlar qarimaydi va kasal ham bo‘lmaydi. Diniy ta’limotda ta’kidlanishicha, 
J.da havzi Kavsar mavjud bo‘lib, uning suvi oq va sovukligi hamda xislatlari ta’riflanadi. 
Havzi Kavsardan J. axli suv ichadi. 
Islom diniga ko‘ra, J.ning sakkiz darvozasi bor. Bular Payg‘ambarlar, shahidlar, siddiq 
bandalar va saxiylar; namozxonlar; zakot beruvchilar; amri ma’ruf, nahyi munkar qilgan 
mo‘minlar; nafsu shahvatini jilovlab yurganlar; haj va umra qilganlar; Alloh yo‘lida jiddu 

---

Islom Ensiklopediyasi 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
150
jahd qilganlar; taqvodorlar va ota-onasini rozi qilganlar va ro‘zadorlar kiradigan 
darvozalardir. J.ni qo‘riklovchi farishta "Rizvoni jannat" deb ataladi. J.da eng oliy ne’mat 
- Allohning diydorini ko‘rishlik hisoblanadi. 
 
JANOZA - islomda dafn etish marosimi; mayyit, murda, tobut. Qur’onda J. to‘grisida 
hech qanday ko‘rsatma berilmagan. Fiqhga oid asarlarda J.ga batafsil tavsif berilgan. J. 
marosimi turli musulmon mamlakatlarida turlicha bo‘lib, islomgacha bo‘lgan davrda 
ushbu xalqlarda mavjud bo‘lgan tegashli urf-odatlar bilan qorishib ketgan. Biroq, amalda 
hamma yerda rioya qilinadigan asosiy qoidalarni ajratib ko‘rsatish mumkin. O’lim 
yaqinlashib kelayotganini sezgan musulmon kalimai shahodat keltirishi lozim. Agar uning 
o‘zi buni amalga oshira olmasa, uni boshqa odam qulog‘iga shivirlab aytishi lozim. 
Bemor "Yesin" surasini o‘qishi yoki eshitishi kerak. O’lim sodir bo‘lgandan keyin 
murdaning yuzi qiblaga qaratib qo‘yiladi. Undan so‘ng murdani odatda maxsus odam - 
g‘assol yuvadi (g‘usul qiladi). G’usuldan so‘ng murda 2-5 qavatdan iborat toza matoga 
o‘ralib kafanlanadi. Kafanlik odatda, oq, yashil, qora mato bo‘lishi mumkin. Murdaning 
ko‘zini yumib, engagi bog‘lanadi. Tizzalari bir-biriga bog‘lanib, qo‘llari ko‘kragiga buklab 
qo‘yiladi. Shundan so‘ng uyida yoki masjidda marhumga J. namozi o‘qiladi. O’z joniga 
qasd qilgan va dinsizlarga J. o‘qilmaydi (9:84/85). Chaqaloq loaqal bir marta ovoz 
chiqarib yishagan bo‘lsa unga J. o‘qiladi. "Shahid ketganlar" g‘usul qilinmaydi va qanday 
kiyimda qazo qilgan bo‘lsa, o‘sha kiyimda dafn etiladi. J. o‘qilmaydi. Agar o‘lim ertalab 
sodir bo‘lgan bo‘lsa, o‘sha kuni (imkon boricha, kun botgunga qadar), agar kunduzi yoki 
kechasi vafot etgan bo‘lsa ertasiga dafn etiladi. Ayollar odatda, dafn marosimida 
qabristonga borishmaydi. Ularning qattiq ovoz chiqarib yig‘lashlari ham man etiladi. 
Qabrga mayyitning yaqin qarindoshlarini tushirishadi va uning yuzi qiblaga qaratib 
qo‘yiladi. Qabr imkon boricha kengroq qilib kavlanadi, uning yon burchagida tuynuk 
bo‘lib, undan pastga qaragan lahadga tushiladi. Unda e’tiqodga ko‘ra, Munkarnakir 
savol-javobga kelganda mayyit "o‘tira oladigan" bo‘lishi lozim. Buning uchun kafandagi 
bog‘ichlar ham bo‘shatib (echib) qo‘yiladi. Dafn marosimi Qur’on sura (odatda 1, 2, 18, 
36, 44, 97-sura)larini o‘qish bilan yakunlanadi.