Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

 
OMON ("xavfsizlik") - musulmonlar tomonidan dushmanga, odatda nomusulmonga 
beradigan xavfsizlik kafolati. Qur’onda bu atama yo‘q, uning o‘rniga "jivor" ("homiylik", 
"himoyalash majburiyati") istilohi ishlatilgan. Muhammad (sav)ning arab qabilalariga 
yo‘llagan nomalarida "jivor" bilan birga, shu ma’nodagi zimma (q. Zimmiy, a hli zimma) 
istilohi ishlatilgan. O. fath etilganlarning hayoti va mulklari daxlsizligi kafolati ma’nosida 
Xolid ibn Validning Damashq bilan tuzgan bitimida (634 y.) uchraydi. O.ning zimmadan 
farqi shundaki, u - keyingi o‘zaro majburiyatlarni belgilamasdan turib afv etilishdir. 
Musulmon kishi faqat bir yoki bir necha ma’lum shaxslarga O.lik berishi mumkin va uni 
boshqa musulmonlar bekor qilishga haqlari yo‘q. Faqat imom yoxud uning vakiligina 
butun shahar aholisi yoki uning garnizoniga O.lik bera olishga hakdidur. Islom fatxdari 
davrida u sulh tuzishning dastlabki shartlaridan hisoblangan. O.dan daxlsiz noma, xat 
shaklida nomusulmonlarni musulmon mamlakatlarida bo‘lishi (shuningdek, ziyoratga 
keluvchilar, savdogarlar, sulh davrida dushman tomon harbiylari) xavfsizligini 
kafolatlovchi hujjat sifatida foydalanilgan. O.ning bu shakli Yevropa davlatlarini Usmonli 
turk saltanati bilan sulh munosabatlari o‘rnatilishida asos bo‘lgan. So‘nggi o‘rta asrlarda 
O. - asir tushilayotgan vaqtda afv etishni, kechirishni so‘rab qilingan iltijo.
OSIY (arab. - isyon qiluvchi, itoatsiz, gunohkor) - diniy aqidaga ko‘ra, Allohning 
buyruqlari, Payg‘ambarning sunnat va ko‘rsatmalariga rioya qilmaydigan, buyurilgan 
vazifalarni bajarish o‘rniga ularni butunlay yoki qisman tark etadigan, shar’an 
taqikdangan ishlarni qiladigan shaxs. O. bandalarning taqdiri Allohga havola etiladi. Ahli 

---

Islom Ensiklopediyasi 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
228
sunna val jamoa aqidasiga ko‘ra, O. banda agar kufr yoki shirkka ketmagan bo‘lsa, har 
qancha katta-kichik gunohlariga qaramay musulmon-mo‘min sanaladi, ya’ni kofir bo‘lib 
qolmaydi, balki gunohkor hisoblanadi. Boshqa ba’zi diniy oqimlarga ko‘ra, O. banda 
kufrga mahkumdir. O.ning qilgan ba’zi gunoxlari uchun bu dunyoda hadd - shar’iy jazo 
belgilangan. Misol uchun araq ichganga darra uriladi. O.ning qilgan har bir gunohi uchun 
u dunyoda alohida jazolar belgilangan. O. o‘z gunoxlaridan chin dildan tavba qilib, ularni 
qayta takrorlamasa, kechirilishi va’da qilingan.