www.ziyouz.com кутубхонаси
31
Ya’ni: Ular Qur’on ilmini, oyatlar ta’vili-mohiyatini bilmay turib, yolg‘on deydilar. (Yunus,
39).
Va yana bir oyatda xabar beribdur:
Va izlan yaxtaduv bihi fa-sa-yaquluna xazo ifkun qadimun.
Ya’ni: Ular o‘zlari hidoyat topmagach, «Bu eski uydurmadur», - dedilar va o‘zlariga zulm
qildilar. (Ahqof, 11).
Va ajablanmaginki, anbiyo va avliyolarda sifat bo‘lg‘aykim, ul sifatdin chandon
xosiyat va lazzatlar ko‘rgaylar. Va o‘zgalarda bu sifat yo‘qdurkim, bu lazzatlardin
mahrumdirlar.
FASL
Ilmi zohirning tasavvuf yo‘lidagi to‘siqligi bayonida
Bu mazkur fikrlardan dil olamining sharofati ma’lum bo‘ldi. Va tasavvuf yo‘lidan ham
xabardor bo‘lding. Bas, bularni anglading. Endi bilsang bo‘lg‘aykim, aytibdurlar: Ilmi zohir
tasavvuf yo‘lida to‘siqtsur. Bu so‘zga inkor qilmag‘ilki, bu so‘z haqdur. Bu vajh birlakim,
hislar yo‘li birla mashg‘ul va mustag‘raq bo‘lsang, albatta to‘siq bo‘lg‘usidur. Bas, dil misoli
havzga o‘xshashdur, va besh hissiyot misoli besh ariqg‘a o‘xshashdurkim, bu ariqlar
birla ko‘ngulga suv kirar. Agar bu ko‘lning tagidin obi sof chiqsin desang, tadbiri ulki, bu
ko‘lga suv kiradurgon ariklarni mahkam band qilg‘il. Va havz ichidagi suvni tamom
chiqarib, tagini chandon kovlagilki, tiniq suv chiqg‘ay.
Bas, bunga o‘xshash, ul ilmlar oynai dilga besh hissiyot yo‘li birla hosil bo‘lsa, u qancha
mashg‘ul bo‘lsa ham dilning tagidin ma’rifat chashmasini topolmas. Toki oynai dilni xavos
yo‘li birla hosil bo‘lg‘on ma’lumotidin xoli aylab, havzi dilning tagini riyozat teshasi birla
qazisa, albatta ma’rifat chashmasi ochilib, oynai jahonnamo bo‘lg‘usidur.
Bas, ilmi zohir to‘siq bo‘lmog‘ining sababi shuki, agar odam ahli sunna va jamoanng
e’tiqodlarini tamom bilsa, aqida qilsaki bundin o‘zga ilm yo‘kdur, va agar ko‘ngilga
haqiqat tarafidin shamma, ya’ni ozgina miqdor bo‘y, - ya’ni bahra, nishona yetsa,
ayturkim, bu men bilgan ilm aqidaga muxolifdurkim, bu nav’ ishlar botildur. Bas, bu nav’
kishiga haqiqat hargiz ma’lum bo‘lmas. Va axli sunna va jamoaning aqidalari ommai
xalqning aqidalaridurkim, haqiqatning qolipidur. Ayni haqiqat ermas. Va ma’rifat tamom
uldurkim, haqiqat ushbu qolipdin namoyon bo‘lg‘usidur. Chunonchi, po‘st ichidagi mag‘iz
misolidadur.
Dostları ilə paylaş: |