Microsoft Word Materiallar Full
II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
Yüklə 18,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
640
Qafqaz University 18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan prosesdə olduğu kimi məhsullar üzrə rentaberliyin təmin edilməsində də bilavasitə nəzarət üslubuda son dərəcə əhəmiyyətlidir. Burada yalnız müəssisənin uğuruna təsir edən xarici amillər deyil, həmçinin düzgün və çoxistiqamətli daha dolğun analizlərin həyata keçirməsindən və düzgün informasiya kommunikasiyaların təşkilindən söhbət gedir. Müəssisənin strateji məqsədlərinin təmin edilməsi operativ nəzarətin mövcudluğu ilə bağlıdır. Bu baxımdan operativ kontrollinqin mühüm aləti olan ABC təhlillin fəaliyyət mexanizmi müəyyənləşdirilməlidir. Operativ kontrollinqin bu aləti daha çox gəlir gətirən məhsul çeşidin müəyyən etməyə və əsas diqqəti ona yönəltməyə, eyni zamanda digər, az gəlirli olan və ya ümumiyyətlə itkiyə səbəb olan çeşidlər ilə barədə önləyici qərarların qəbuluna istiqamətlənmişdir. Əsası 1906-cı ildə İtalyan iqtisadçı Pareto tərəfindən qoyulmuş ABC təhlilin əsas məqsəd təhlil olunan təsərrüfat subeyktində istehsal olunmuş məhsul növlərini və ya xidmət sahələrini ən çox satılandan ən az satılana görə kateqoriaylarla qruplaşdırıb, hər bir məhsulun satışda payını müyyənləşdirib, cəmi satışa əsasən bütün məhsulları A- çox satılan, B-orta satışlar, C-aztılan olmaqla üç kateqoriyaya bölməkdir. Əlbəətdə biz məhsul anlayışını ABC analizin mahiyyətinin başa düşlən olması üçün şətri qeyd etdik. Nəzərə almaq lazımdır ki, təhlilin bu növü təkcə məhsul satışını yox, bütünlükdə təsərrüfat subyektinin ayrı-ayrı sahələrini əhatə edir. Analitik umumilləşdirmə nəticəsində əminliklə demək olar ki, operativ kontrollinq sistemi çərçivəsində ABC təhlil aşağıdakı istiqamətlərdə aparılmalıdır: Müəssisə daxili nomenklaturuna təhlili; Əsas müştərilərin müəyyənləşdirilməsi; Anbarda materialların saxlaması prosesinin optimallaşdırılması; Müstərilərə xidmətin strategiyasının təhlili; Anbar qalıqlarının həcminin optimallaşdırılması; Xidmət sferasının və istehsal proseslərinin optimallaşdırılması; Marketinq fəaliyyətlərinin optimallaşdırılması; Büdcə xərclərinin optimallaşdırılması. İqtisadi ədəbiyyatlarda Pareto qanunu (20/80 nisbəti) kimi izah olunan ABC təhlilin aparılmasının aşağıdakı müsbət xüsusiyyətlərinin olması operativ kontrollinq fəaliyyətinin mühüm alətlərindən birinə çevrilməsinə gətirib çıxarır (cədvəl 1)
Məzmunu Sadəlik və şəffaflıq Bu metodun istifadəsi rahat, etibarlı, başa düşüləndir. Qısa zaman ərzində bu cür təhlili aparmaq mümkündür. Universal yönümlü olması ABC təhlil vahid prinsip üzərində qurulan çox funksinal təhlildir. Yuxarıda sadalan istiqamətlər üzrə təhlil apararkən ABC metodan istifadə etmək olar. Avtomatlaşdırmış uçota ehtiyac olmaması Digər təhlil növləri mürəkkəb xarakterli ERP sistemlərinin olmasını, komputer proqramlarını və s. tələb etsən təhlil mürəkkəblik hesablamalar ilə dolu olsada ABC təhlil bir mənalı olaraq kağız, kalkulyator və ya excel vasitəsi ilə icra oluna bilər. Resursların optimallaşdırması ABC təhlildən istifadə vaxta və əmək resurslarına qənaət, qərar qəbulunu təhlil nəticə əldə edilmiş elementlərlə əsaslandırmaq və istehsal təsərrüfat fəaliyyətini düzgün istiqamətə yönəltmək Cədvəl 1. Operativ kontrollinqdə ABC təhlilin aparılmasının üstünlükləri
Qeyd olunanları diqqət mərkəzində saxlayaraq fikirmizcə bu gün Respublikamızda fəaliyyət göstərən müəssisələr belə bir təhlili mütəmadə olaraq aparmalı və qərar qəbulunda rəhbərlik üslübunun bazasına çevrilməlidir ki, ABC təhlil xüsusi olaraq məqsədyönlü və qənaətli tədbirlərin həyata keçirilməsinə imkan versin. Bu isə kontrollinq konsepsiyası çərçivəsində son nəticədə üstəlik xərclərin uçotuna və idarəedilməsinə yönəlməklə yanaşı, uçot siyasətinin yeni forması kimi, istehsal təsərrüfat fəaliyyətinin bütün aspektlərini əhatə etməlidir.Müəssisələrin qloballaşan dünya iqtisad sisteminə inteqrasiya olunduğu bir vaxtda təkcə ABC analizlə kifayətlənmək olmaz. Bununla yanaşı müasir kontrollinqin XYZ, FMR və VEN- analiz kimi mühüm alətləri öyrənilməli, müəssisənin profilinə uyğun olaraq bu analizlərin aparılması metodologiyası müəyyənləşdirilməlidir.
Yüklə 18,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|