Microsoft Word Materiallar Full

 

 

---

II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

8 

 Qafqaz University                         

          18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan 

Gly-Lys DIPEPTID MOLEKULUNUN FƏZA QURULUŞUNUN TƏDQİQİ 

 

Alim NƏZƏRLİ, Lalə HACIYEVA 

Qafqaz Universiteti, Bakı Dövlət Universiteti 

[e-mail] 

AZƏRBAYCAN 

 

Nəzəri konformasiya analizi üsulu ilə Gly-Lysdipeptid molekulunun fəza quruluşu tədqiq olunmuşdur. Hesablama 

nəticəsində Gly-Lysdipeptidinin məhdud sayda ən optimal konformasiya vəziyyətləri aşkar olunmuş və bu konformasiyaları 

stabilləşdirən quvvələrin təbiəti və enerji payları müəyyən olunmuşdur. Gly-Lysdipeptid üçün bütün optimal fəza 

quruluşların ikiüzlü fırlanma bucaqlarının qiymətləri və atomların üçölçülü koordinatları alınmışdır.  

Müəyyən edilmişdir ki, yüklü radikalları olan lizin amin turşusu qalığından təşkil olunmuş bəzi dipeptidlər müxtəlif 

neytrofin reseptorlarına qarşı aqonist və antaqonist aktivliyinə malikdirlər. Gly-Lys dipeptidi belə dipeptidlərdən biridir. 

Bioloji testlər vasitəsi ilə göstərilmişdir ki, Gly-Lys dipeptidi müəyyən polyar mühütlərdə farmakoloji təsirlərə malikdir [1]. 

Bu baxımdan Gly-Lysdipeptidin təsir mexanizmini öyrənilməsi məqsədi ilə onun konformasiya imkanlarının tətqiqi elmi 

maraq kəsb edir.  

Təqdim olunan işdə Gly-Lysdipeptid molekulunun fəza quruluşu nəzəri konformasiya analizi üsulu ilə polyar mühit 

üçün (dielektrik sabiti 

=10) tədqiq olunmuşdur. Konformasiya analizi zamanı molekulun Van der Vaals, elektrostatik, 

torsion qarşılıqlı təsirlərin enerji payları və hidrogen rabitəsi enerjisi nəzərə alınmışdır [2]. Konformasiya məsələlərin həlli 

zamanı N.M.Qocayev və İ.S.Maksumov tərəfindən tərtib edilmiş universal proqram və alqoritmdən istifadə edilmişdir[3,4]. 

Enerjinin minimumlaşması birinci tərtib törəmələrə görə qradient üsulu ilə aparılır.  İkiüzlü bucaqların hesablanması 

İUPAC-İUB nomenklaturasına  əsasən aparılmışdır [5]. İlkin hesablama variantlarının seçilməsində Lys qalığı üçün 2 

mümkün olan əsas zəncirin konformasiya vəziyyətləri B,R və Gly üçün isə 4 B,R,L,P formalı variantlardan istifadə 

olunmuşdur. Məlumdur ki, iki qalıqdan ibarət olan peptid molekulu 2 optimal fəza quruluşu tipi yarada bilər : e və f. Gly-

Lys molekulunun hesablama modeli 32 atomdan ibarətdir və bu modeldə 11 fırlanma bucağı  nəzərə alınmışdır.Dipeptidin 

konformasiya analizində 72 ilkin konformasiya variantları  tərtib edilmişdir. Bu variantlarda Lys qalıqının yan zəncirlər 

müxtəlif oriantasiyaları(60

o

,180,-60) nəzərə alınmışdır. Hesablama nəticəsində dipeptid molekulunun məhdud sayda optimal 

konformasiya vəziyyətlərinin enerji və  həndəsi parametrləri müəyyən edilmişdir. Cədvəl 1-də Gly-Lys dipeptidin optimal 

konformasiyalarıni stabilləşdirən qeyri valent təsirlərin enerji payları (kkal/mol) göstərilməşdir. Bu cədvəldən görünür ki, 

Bütün optimal konformasiya vəziyyətlərdə dispersiya enerji payılarının payları daha əhəmiyyətlidir. Cədvəl 2.də isə  e  və  f 

şeypinə uyğun olaraq ən optimal konformasiyalarının qalıqlardaxili və qalıqlararası qarşılıqlı təsir enerjiləri verrilmişdir.