ULU ÖNDƏR HEYDƏR ƏLİYEV VƏ MİLLİ İDEOLOGİYA SƏVİYYƏSİNƏ
YÜKSƏLDİLMİŞ MÜQƏDDƏS AZƏRBAYCANÇILIQ MƏFKURƏSİNİN TƏDQİQİ VƏ
TƏHLİLİ
İradə ƏLİYEVA
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti
almare@box.az
"Dövlət, ölkə nə qədər çox xalqı birləşdirsə, bir o qədər zəngin olur, çünki onların hər biri ümumdünya
mədəniyyətinə və sivilizasiyasına öz töhfəsini verir. Azərbaycan onun ərazisində yaşayan bütün millət və xalqların
ümumi vətənidir. Azərbaycanlı sözü bizi həmişə birləşdirir"
Heydər Əliyev
Xalqımızda yaşanan və yaşadılan azərbaycançılıq məfkurəsi dünya azərbaycanlılarının bir ideya, eləcə də ideologiya
istiqamətindəki fəaliyyətində olduqca zəruri və həssas amil kimi qiymətləndirilməkdədir. Azərbaycançılıq vahid və
bölünməz Vətən, birlik və həmrəylik, dünyanı tanımaq və dünyaya öz milli "mən"inlə tanınmaq deməkdir. Belə ki, dünyaya
səpələnmiş 50 milyonluq Azərbaycan xalqının bu məfkurə ətrafında birləşməsi milli həmrəyliyin yaranmasında ümdə rola
malikdir. Azərbaycançılıq amili eyni zamanda birləşdirici bir məfhum kimi qəbul olunur. Bu amil də ondan irəli gəlir ki,
azərbaycançılıq mövcudluğu ətrafında, etnik mənsubiyyətindən asılı olmayaraq, ölkəmizdəki bütün insanlar birləşib və
Azərbaycanda yaşayan bütün xalqlar azərbaycançılığı birləşdirici, vəhdət yaradıcı bir ideya kimi dəyərləndirirlər. Bu
baxımdan, azərbaycançılıq ideologiyası demək olar ki, xalqımızın bütün spektorunu özündə ehtiva edir.
Dünya azərbaycanlılarını birləşdirən ideologiyaya müstəqil Azərbaycan dövlətinin ideya əsasına çevrilməsi məhz
xalqımızın dahi şəxsiyyəti Heydər Əliyevin tarixi xidmətidir. Lakin burada tarixi faktlar da mövcuddur ki, onları
səhifələdiyimiz zaman bir çox maraqlı məqamlara vo dəlillərə istinad etmək mümkün olur. Belə ki, qədim dövrlərdən
başlayaraq bu günümüzə qədər Azərbaycan xalqının adət-ənənələrini, milli-mənəvi dəyərlərini, polietnik zənginliyini
özündə yaşadan və birləşdirən baxışlar sistemi kimi azərbaycançılıq məfkurəsi özündə əhəmiyyətli təşəkkülünü tapmışdır.
Ümumiyyətlə, Ulu Öndər Heydər Əliyevin hansı səviyyədə azərbaycançı olması, milli ideologiyamızın inkişafı, həyata
keçirilməsi tarixindəki rolu barədə fikirləri araşdırarkən, eyni zamanda daha bir mühüm gerçəkliyi xatırlamaq kifayət edər
ki, O, məfkurə olaraq meydana çıxandan bəri azərbaycançılıq idealarına bir millətin müqəddəratını təyin edəcək qədər
rəsmi məzmun-mündərəcə vermiş dahi kimi tariximizdə müstəsna yerini tutub. Azərbaycançılığın tarixi isə, əslində,
Azərbaycan xalqının tarixi qədər qədimdir. Hər şeydən əvvəl ona görə ki, bu və ya digər xalq etnos özünün ümummilli
məfkurəsini -həyat fəlsəfəsini bütün mövcudluğu boyu formalaşdırır. Bu zaman tarixin elə bir dövrü gəlir ki, xalqın böyük
mütəfəkkirlərində təmsil olunan idrakı uzun əsrlər ərzində təbii şəkildə formalaşmış həmin özünəməxsus məfkurəni formulə
edir. Bu baxımdan, qənaətə gəlmək mümkündür ki, Ulu Öndər Heydər Əliyevin ümummilli lider mövqeyinə yüksəlməsi ilə
tariximizdə yeni dövr - azərbaycançılıq ideologiyası təməlində milli məfkurə dövrü başladı.
Heydər Əliyevin tarixi xidmətləri fonunda azərbaycançılıq məfkurəsinin formalaşması davamlı təhdidlərin, ölkəmizi
etnik bölücülük əsasında parçalamaq cəhdlərinin qarşısında güclü ideoloji və siyasi sipər oldu. Beləliklə, Heydər Əliyev
nəinki müstəqil Azərbaycan dövlətinin yaradılması konsepsivasını həyata keçirdi, eyni zamanda, Azərbaycan
vətəndaşlarını birləşdirən, xalqımızı beynəlxalq aləmdə vahid amal, əqidə, məqsəd və məram ətrafında səfərbər edən milli
təlim - azərbaycançılıq ideologiyasını da yaratdı. 1993-cü ildə Ulu Öndər Heydər Əliyev hakimiyyətə gələndə xalqı
səfərbər edən, onun kimliyini, yaratdığı dövlətin xarakterini, milli- mənəvi dəyərlərini qoruyub saxlayacaq, yönəldəcək
milli sistem və ideya da ortaya qoyulmamışdı. Keçmişin bütün varlıqlarından, o cümlədən elmi, intellektual, mənəvi,
|