4.3. Boshqarish strukturasini qayta tashkil qilish usullari, shakllari va yo’llari G’arb adabiyotlarida "strukturani takomillashtirish" iborasi umuman
qo’llanilmaydi. Uning o’rniga:
"strukturaga o’zgartirish" kiritish;
strukturani almashtirish;
strukturani tanlash;
strukturani integratsiyalash kabi iboralar ishlatiladi.
Strukturaga o’zgartirish kiritish va uni almashtirish - bu jahon amaliyotidagi
doimiy jarayon bo’lib, har qanday tashkilotda menejer faoliyatini ifodalovchi asosiy
ko’rsatkichlardan hisoblanadi. Bunday o’zgarishlarning bosh omili - bu ilmiy-texnika
taraqqiyoti va kuchli raqobatdir. AQSh firmalarida, G’arbiy Evropa va rivojlangan
Sharq davlatlarida boshqaruv strukturasi o’rtacha har 3-5 yilda almashtirilib turiladi.
Boshqaruv strukturasini takomillashtirish yo’llari: 1. Amaldagi strukturani soddalashtirish usuli Boshqaruv bo’g’inlari sonini qisqartirish va boshqaruvning quyi bo’g’iniga
huquq va vakolatni ko’prok berish (demarkazlashuv). Bunday usul inqilobiy usullar
qatoriga kiradi.
Shtablar yoki ulardagi xodimlar sonini kamaytirish, matritsali strukturadan
chiziqli funktsional strukturaga o’tish boshqaruvchilar sonini har 3-7 kishiga bitta
rahbar emas, balki 10-12 kishiga bitta rahbar to’g’ri kelishiga erishish lozim, ya'ni
boshqaruv normasiga erishishga intilish kerak.
2. Mexanik tarzda tashkil etilgan strukturani ko’nikma hosil qilingan struktura bilan almashtirish. Mexanik tarzda tashkil etilgan strukturaga quyidagi salbiy tomonlar xos:
gorizontal tabaqalanishdagi keskinlik ierarxik aloqalardagi qat'iylik
me'yorlashtirilgan mas'uliyat yuqori darajadagi rasmiyatchilik qarorlar qabul
qilinishidagi o’ta markazlashuv va unda ko’pchilik boshqaruvchilarning qatnasha
olmasligi.
Bu strukturani ko’nikma hosil qilingan, sinovdan o’tib o’zini oqlagan struktura
bilan almashtirish ma'quldir.
