Microsoft Word monoqrafiya docx

Doktor Kamil Əhmədnejad 
Nizami Gəncəvi əsərlərinin təhlili 
     Fars dilinə bələd olanlar arasında Nizami əsələri çox məşhurdur. Nizami ilk şairdir 
ki, “Leyli və Məcnun” dastanını nəzmə çəkmişdir. “Yeddi gözəl” əsəri ədəbiyyatda yeni 
bir mərhələnin açılışıdır. Müəllif Nizamini Firdovsi ilə müqayisə edərək göstərir ki, 
Fərhad surəti  Firdovsidə ötəri verilirdisə də, Nizamidə əsas surətlərdən birinə 
çevrilmişdir. “İskəndərnamə” əsəri ilə Nizami bir ağıl dəryası kəşf etmiş, antik və öz 
dövrünün alimlərindən bəhs etmiş və hikmət dünyası yaratmışdır
1
.  
    Doktor Kamil qeyd edir ki, Nizami dövründə Arran və Azərbaycandakı şairlərin heç 
bir məqsədi yox idi, ancaq saray şairləri olaraq şahlara tərif yazırdılar. Bu sahədə 
Nizami onların hamısından qabağa getmiş oldu
2 
.  
     Digər ədəbiyyatşünaslar kimi Kamil Əhmədnejad da Nizami əsərlərinin təhlilinə çox 
yer ayırmış və bir qayda olaraq İran ədəbiyyatşünasların hamısı Vəhid Dəstgerdini 
özlərinə “ustad” seçmişlər. Lakin qeyd edilməlidir ki, bu müəlliflər ustalarını təkrar 
etməmiş,əsərləri təhlil edərkən öz şəxsi fikir və mühazirələrini söyləmiş, yeni faktları 
göstərmişlər.  Ancaq bir məsələ bu müəlliflərin fikrində hakim olaraq qalmış ki, 
Nizamini fars şairi kimi göstərsinlər. 
     Bizim fikrimizcə bu, xülyadan başqa bir şey deyildir. Nizaminin  Gəncədən kənara 
çıxmaması və əsərlərini kimə ithaf etməsi, daha sonra İskəndər kimi böyük sərkərdəni 
Azərbaycana gətirməsi məsələləri şairin öz torpağına vurğunluğu və vətənpərvliyi ilə 
əlaqədardır. Hər halda Nizami əsərlərinin təhlilinə görə biz İran alimlərinə hörmətlə 
yanaşırıq. 
 
1. Doktor Kamil Əhmədnejad, Nizami Gəncəvi əsərlərinin təhlili, Tehran, 1376, səh.51. 
2. Yenə orada səh.52 

---

36