lidirlər. Belə təsəvvür yaranır ki, səhmdar cəmiyyəti səhmdarlar nizamnamə kapitalını tamamilə ödədikdən
sonra dövlət qeydiyyatına alınır.
Səhmdar cəmiyyətinin səhmdarları həm adi, həm də təminatlı (imtiyazlı) səhmlər ala bilərlər. Adi (sadə)
səhmlər odur ki, bu səhmlər öz sahibinə səhmdarların ümumi yıüıncaüında səsvermə hüququ ilə iştirak etmək
hüququ verir; bu növ səhm öz sahibini üstünlük hüququ ilə təmin etmir. Təminatlı (imtiyazlı) səhmlər odur ki,
bir qayda olaraq, bu cür səhmlərin sahibləri səsvermə hüququna malik deyildirlər. Amma jəmiyyətin nizamna-
məsində başqa qayda da nəzərdə tutula bilər. Məsələn, cəmiyyətin nizamnaməsində göstərilə bilər ki, aşağıdakı
məsələlər özrə qərarların qəbul edilməsində imtiyazlı səhm sahibi səsvermə hüququ əldə edir: cəmiyyətin yeni-
dən təşkil və ləğv olunması; nizamnamədə imtiyazlı səhm sahibinin hüquqlarını məhdudlaşdıran dəyişiklik və
ə
lavələr edilməsi (MM-in 106-1-ci maddəsinin 5-ci bəndi). Təminatlı (imtiyazlı) səhmlərin ümumi məbləüi
cəmiyyətin nizamnamə kapitalının iyirmi beş faizini aşa bilməz, yəni bu faizdən çox ola bilməz. Həmin səhmlər
öz sahibinə elə bir təminat verir ki, bunun nəticəsində o, səhmdar cəmiyyətinin təsərrüfat fəaliyyətinin nəticələ-
rindən asılı olmayaraq bir qayda kimi adətən, səhmin nominal dəyərinin sabit faizi şəklində dividendlər alır, yə-
ni sabit şəkildə faiz alır. Bundan əlavə, təminatlı (imtiyazlı) səhmlər öz sahibinə ləğvetmə kvotası almaqda, yə-
ni səhmdar cəmiyyətinin ləğvindən sonra qalan əmlak hissəsini almaqda başqa səhmdarlara nisbətən üstünlük
hüququ verir. Bu səhmlərin sahibləri cəmiyyətin işlərinin aparılmasında iştirak etmək hüququna malik deyil (ni-
zamnamədə başqa qayda da nəzərdə tutula bilər). Göründüyü kimi, təminatlı (imtiyazlı) səhmlər öz sahibinə
başqa səhmlərlə (adi səhmlərlə) müqayisədə nizamnamədə nəzərdə tutulan müəyyən üstünlük verir. Üstünlük
öz xarakterinə görə müxətlif olub, səhmdə ifadə olunan səsin sayına, devidendin həjminə və cəmiyyət ləğv edi-
lən zaman pul ödənişlərinin verilməsinin növbəliliyinə aid edilə bilər. Bu növ səhmin buraxılması səhmdar
cəmiyyəti yaradılarkən onun nizamnaməsində hükmən nəzərdə tutulmalıdır.
Səhmdarlar əldə etdikləri səhmlərin dəyərini pulla, qiymətli kaüızla, başqa əmlakla, əmlak hüququ ilə, habe-
lə pul dəyəri olan digər hüquqla ödəyə bilər. Özü də səhmin dəyərini tam ödəyən səhmdarların səhmdar
cəmiyyətindən çıxarılması mümkün deyil. Bu cəhəti ilə səhmdar cəmiyyəti məhdud məsuliyyətli cəmiyyətdən
fərqlənir. Belə ki, məhdud məsuliyyətli cəmiyyət iştirakçısı cəmiyyətdən çıxa bilər (MM-in 95-ci maddəsi).
Nizamnamə kapitalını ödəmək özün səhmdarların əldə etdikləri səhmlərə görə verdiklərinə nizamnamə ka-
Dostları ilə paylaş: |