Microsoft Word mulki huquq doc

torpaq sahəsinin mülkiyyətçisi daşınmaz əmlakın dövlət reyestrində əsassız qeydə alınır, yəni bu qeydəal-

maya onun əsası olmur.  kinci şərtə görə, o, qeydəalmanın əsassız olduğunu bilmir. Əgər mülkiyyətçi qeydə-

almanın əsassız olduğunu bilərsə, mülkiyyət hüququnun əmələ gəlməsindən söhbət gedə bilməz. Üçüncü şərtə 

görə, torpaq mülkiyyətçisi torpaq sahəsinə 10 il ərzində fasiləsiz və etirazsız sahiblik etməlidir. Bu üç şərt 

mövcud olduqda, o, torpaq sahəsinin faktiki mülkiyyətçisi hesab edilir. Belə ki, bundan sonra əsassız qeydəal-

ma barədə mübahisə edilə bilməz. Daha doğrusu, torpaq sahəsi üzərində həmin şəxsin mülkiyyət hüququ əmələ 

gəlir. 

Bəzi hallarda daşınmaz əmlaka mülkiyyət hüququ məhkəmə qərarı ilə əmələ gəlir. Bunun üçün bir neçə 

şə

rtin olması gərəkdir. Birinci şərtə görə, daşınmaz əmlak dövlət reyestrində qeydə alınmır və yaxud dövlət 

reyestrindən daşınmaz əmlakın mülkiyyətçisini müəyyənləşdirmək mümkün olmur və ya daşınmaz əmla-

kın mülkiyyətçisi ölmüş və ya xəbərsiz itkin düşmüş elan olunur.  kinci şərtə görə, müvafiq şəxs həmin da-

ş

ınmaz əmlaka faktik mülkiyyətçi hüququ ilə 30 il ərzində fasiləsiz və etirazsız sahiblik edir. Bu şərtlər ol-

duqda, əmlaka sahiblik edən şəxs mülkiyyətçi kimi dövlət reyestrində qeydə alınmasını məhkəmə qaydasında 

tələb edə bilər. Məhkəmədə işə baxılmamışdan əvvəl mətbuatda şəxsin daşınmaz əşyaya mülkiyyət hüququnun 

yaranması barədə rəsmi elan verilir. Elanda bu əmlak barədə hər hansı bir şəxsin hüququnun olub-olmamasını 

bildirməsi təklif edilir və bu məqsədlə müəyyən müddət nəzərdə tutulur. Həmin müddətdə etiraz verilmədikdə 

və  ya verilən etiraz rədd edildikdən sonra məhkəmə işə baxaraq müvafiq qərar çıxarır. Həmin qərar müvafiq 

şə

xsin mülkiyyətçi kimi daşınmaz əmlakın dövlət reyestrində qeydə alınması üçün əsasdır. 

Sahibsiz daşınmaz əşyalar, ümumi istifadədə olan sular, bejərilməyə yararsız torpaqlar, bulaqlar, dağlar və 

faydalı qazıntılar üzərində göstərilən üsulla mülkiyyət hüququnun əldə edilməsi istisna olunur və qeyri-müm-

kündür. Ona görə ki, onlar dövlət mülkiyyəti hesab edilir (MM-in 178-ci maddəsinin 7-ci bəndi). 

Yeni ərazinin yaranması mülkiyyət hüququnun əmələ gəlməsi üsullarından biridir (MM-in 178-ci maddəsi-

nin 3-cü bəndi). Söhbət, mahiyyətjə, mülkiyyət hüququnun əldə edilməsinin birləşmə üsulundan gedir. Bu 

üsul bizim ölkə qanunvericiliyində yeni haldır. Sovet dövrünün qanunvericiliyi həmin üsulu tanımırdı. Göstəri-

---

 

284

lən üsul Almaniya,  sveçrə kimi dövlətlərin qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuşdur. 

Yeni ərazinin yaranması yeni torpaq sahəsinin əmələ gəlməsini ifadə edir. Yeni torpaq sahəsi isə müxtəlif 

hallar, xüsusən də qarşısıalınmaz təbii hadisələr nəticəsində yarana bilər. Belə hallara zəlzələni, yer sürüşməsi-

ni, daşqını, çay yatağının və ya səviyyəsinin dəyişməsini və s. hadisələri misal göstərə bilərik. Bunun nəticəsin-

də yeni torpaq sahəsi meydana gəlir. Bu sahə bitişik torpaq sahəsinə birləşdirilir. Bu sahənin mülkiyyətçisi 

yeni yaradılmış torpaq sahəsi üzərində mülkiyyət hüququ əldə edir. Amma torpağın bir torpaq sahəsindən digər 

torpaq sahəsinə yerdəyişməsi mülkiyyət hüququnun yaranmasına səbəb olmur. Çünki belə halda yeni torpaq sa-

həsi əmələ gəlmir və torpaq sahələrinin sərhədləri sabit qalır.