Mülki qanunvericilik aktlarının hüquqi qüvvəsi dedikdə, bu aktların müəyyən zaman (vaxt, müddət)
ə
rzində, müəyyən ərazi (məkan) hüdudlarında konkret şəxslər (subyektlər) dairəsinin və kateqoriyasının
iştirak etdiyi münasibətləri tənzimləməsi başa düşülür. O, özündə dörd məsələni birləşdirir:
●
mülki qanunvericilik aktları hansı münasibətlərə şamil edilir (mülki qanunvericiliyin predmetə görə hü-
quqi qüvvəsi);
●
hansı vaxtdan (müddətdən) hansı vaxta kimi qanunvericilik aktları hüquqi qüvvəyə malikdir (mülki qa-
nunvericiliyin zamana görə hüquqi qüvvəsi);
●
mülki qanunvericilik aktları hansı ərazidəki münasibətləri tənzimləyir (mülki qanunvericiliyin əraziyə
görə qüvvəsi);
●
mülki qanunvericilik aktları hansı şəxslər dairəsinə və kateqoriyasına ünvanlanmışdır (mülki qanunveri-
ciliyin şəxslərə görə hüquqi qüvvəsi).
Dediklərimizdən belə bir nəticəyə gələ bilərik ki, mülki qanunvericilik aktları yalnız müəyyən müddət (za-
man) ərzində, yalnız müəyyən ərazi (məkan) sərhədləri daxilində və nəhayət, yalnız konkret subyektlər (şəxs-
lər) dairəsinə ünvanlandıqda, hüquqi əhəmiyyət kəsb edir, hüquqi qüvvəyə malik olur və məcburi olaraq icra
edilir. Bu, o deməkdir ki, qüvvədən düşmüş aktlar tətbiq oluna bilməz; bu aktlar yalnız qüvvəyə mindikdən
sonra tənzimləyici rol oynayır; müəyyən inzibati-ərazi vahidi üçün nəzərdə tutulan normativ akt ölkənin bütün
ə
razisinə şamil edilə bilməz; konkret şəxslər dairəsinə ünvanlanan aktlar digər kateqoriya subyektlərə aid olun-
mur və s.
|