Microsoft Word Норматова Шоира darslik 11. 02 2015. doc

bo‘ladi
, oxir-oqibatda esa populyatsiya sonining o‘zgarishiga olib keladi. Bu 
esa turli ekologik omillar ta’sirini 
qiyoslash
imkonini beradi. 
Ma’lum omil ta’sirining, uning doirasidan tashqarida zotlarning 
mo‘tadil 
hayot kechirishlari mumkin bo‘lmagan ko‘lami 
bardoshlilik
chegarasi deyiladi.

Matn yuzasidan savol va topshiriqlar 
 
1)
Matnning har bir abzasiga savol tuzing. 
2)
Matnga reja tuzing. 
3)
Matndagi asosiy axborotni 5-6 ta gap bilan ifodalab, yozing. 
4)
Matnda ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarning sinonimini topib, ular 
ishtirokida birikmalar tuzing. 
 

---

159
G R A M M A T I K A 
SO‘Z YOKI GAPGA QO‘SHIMCHA MA’NO BERUVCHI
YORDAMCHI SO‘ZLAR 
(Yuklamalar va modal so‘zlar) 
Yuklamalar so‘z yoki butun bir gapga qo‘shimcha ma’no beruvchi so‘z 
va qo‘shimchalardir. Yuklamalar tuzilishiga ko‘ra ikki xil bo‘ladi: 
1)
so‘z yuklamalar: faqat, axir, hatto, ham; 
2)
qo‘shimcha ko‘rinishidagi yuklamalar: -ku, -mi, -chi, -a-, -ya, -u, -yu 
!
 
Ba’zi so‘zlar yuklama vazifasini bajaradi. Masalan,
 
yolg‘iz.
Hamma 
keldi,
yolg‘iz
 sen kelmading.– Hamma keldi,
faqat
 sen kelmading. 
 

 
Eslab qoling:
 
 
Yuklamalar quyidagi ma’nolarni anglatadi: 
So‘roq va taajjub
: 
mi, -chi, -a, -ya.
Savol va hayratlanish ma’nolarini 
bildiradi; 
Sen ham borasanmi? Men-chi? Bu ishni bir o‘zing qilding-a? Seni 
tanlashdimi? Seni-ya?