www.ziyouz.com kutubxonasi
22
SAKKIZINCHI FASL
Hamma qabri ustiga chiqib, ba’zilar yalang‘och, ba’zilar qora, ba’zilar oq kiyimda,
ba’zilar nur taratgan holda o‘tiradilar. Hammalari boshlarini egib, nima qilishlarini
bilmagan holda ming yil turadilar. So‘ngra g‘arbdan bir olov zuhr etadi va uning
dahshatidan xalq mahsharga suriladi. Bu paytda har bir maxluqot dahshatga tushadi.
Xoh inson bo‘lsin, xoh jin bo‘lsin, xoh vahshiy hayvon bo‘lsin,har birini o‘z amali tutib
"Tur, mahsharga bor", deydi.
Amal go‘zal bo‘lgan kishining amali eshak suratiga kirib, ba’zilarniki xachir suratida
sohibini mahsharga olib boradi. Ba’zilari qo‘chqor shaklida ko‘rinadi. Ba’zilarni amallari
ustiga mindirib oladi, ba’zilarni esa tashlab ketadi. Mo‘min kishida bir nur bo‘ladi va u
nur mo‘minning old va o‘ng traafini yoritib yo‘l ko‘rsatadi.
Chap taraflarida nur bo‘lmaydi. Balki qorong‘ulikda hech kim hech narsa ko‘rmaydi. Bu
qorong‘ulikda kofirlar hayratda qoladilar. Iymonlarida shak-shubha bor bo‘lgan kishilar
(va bid’at sohibi bo‘lganlar, mazhabsizlar) qorong‘uda qoqilib qoladilar.
Ahli sunnat olimlarining ko‘rsatmalariga binoan yashagan (sunniy) mo‘minlar, ularning
zulmat va taraddudlariga boqib, Alloh taolo o‘zlariga hidoyat nurini berganiga hamdu
sano aytadilar.
Chunki Haq taolo mo‘minlarga azob ko‘rsatayotgan fosiqlarning hollarini ko‘rsatib
qo‘yadiki, buning ba’zi bir foydalari bor. Shubhasiz, jannat ahli va jahannam ahli nima
amal qilagan bo‘lsalar hammasi ma’lum bo‘ladi. Shuning uchun Alloh taolo "Do‘stiga
nazar soldi. Uni jahannam olovida ko‘rdi", ma’nosida marhamat qiladi:
"Ko‘zlari do‘zax ahli tarafiga burilib qolsa, aytadilar: "Ey Rabbimiz! Bizni bu zolimlar
qavmi bilan birga qilib qo‘ymagin!"
Chunki to‘rt narsa borki, qadrini, qiymatini faqat shu to‘rt toifa kishilar biladi: Hayotning
qadrini faqat o‘liklar biladi. Ne’matning qadrini azob chekkan kishi biladi. Boylikning
qadrini faqir biladi. (bu yerda to‘rtinchisi yozilmagan. Ammo bundan kelib chiqadiki,
jannat ahlining qadrini jahannam ahli biladi, demakdir).
Ba’zilarning nuri ikki oyog‘i ostida va barmoqlari uchida ko‘rinadi. Ba’zilarning nuri bir
porlab, bir o‘chadi. Ularning nurlari iymonlariga yarasha bo‘ladi. Qabrlaridan
chiqqanlarida harakatlari ham amallariga yarasha bo‘ladi.
Sahih bir hadisda Payg‘ambarimiz (s.a.v.): "Ey Rasululloh! Biz qanday ahvolda hashr
qilinamiz?" degan savolga javoban bunday deganlar: "Ikki kishi bir tuya ustida, besh
kishi bir tuya ustida va o‘n kishi bir tuya ustida hashr qilinarsiz".
Vallohu a’lam, bu hadisning ma’nosi shunday bo‘lsa kerak: "Bir qavm islomda bir-
birlariga yordam qilsa, dinni, iymonni, halolu haromni bir-biriga o‘rgatsa, ularga
marhamat qilinadi. Alloh taolo ularning amalidan tuya yaratadi va ular tuyaga minadilar.
Ana shunday hashr qilinadilar". Bu esa, amalning sababidandir. Chunki ularning o‘z
amallari bir tuya bo‘lmagani uchun, faqat bir necha kishining amali bir tuya bo‘lyapti va
u tuyaga birgalikda minadilar.
Qiyomat va Oxirat. Imom al-G’azzoliy
Dostları ilə paylaş: |