Microsoft Word Sosial Psixologiya docx

Dr.Musa’s Library
Facebook/Psixologiya Kitabları
92
konservativliyinə və (3) möhkəmliyinə görə fərqlənir. Qruplararası qarşılıqlı təsir prosesində 
formalaşmış  qrup  təsəvvürləri  daha  sabit  olur  və  hər  hansı  təsirə  daha  müvəffəqiyyətlə 
mübarizə  aparır.  Bu  sosial  qrupun  ölçüsü  nə  qədər  böyükdürsə,  onun  mövcud  olması  bir  o 
qədər  uzunmüddətli  olur  və  qruplararası  qavrayış  prosesi  bu  zaman  daha  aşağı  elastikliklə 
fərqlənir. 
Qruplararası  qavrayışın  məzmunluluq  aspekti  də  maraq  doğuran  cəhətlərdəndir.  Əgər 
qruplararası qavrayışın struktur xarakteristikası (tamlıq və unifikasiya) bütöv qruplarda fərdi 
təsəvvürlərin nizamlılıq dərəcəsini, yəni, qrup təsəvvürlərinin strukturunu əks etdirirsə, həmin 
təsəvvürlərin dəyişməsi qanunauyğunluqları qruplararası qavrayışın məzmunluluğu aspektində 
öz əksini tapır. 
Qruplararası  səviyyədə  sosial  persepsiya  proseslərində  başqa  qrupa  münasibətdə 
təsəvvürlərin adekvatlılığı vacib məsələlərdəndir. 
Qruplararası  qavrayış  prosesinə  koqnitiv  və  emosional  proseslərin  təsiri  və  rolu  da 
böyükdür. 
Qruplararası  persepsiya  sahəsində  perseptiv  fenomenlərin  vasitəçilik  faktı  onların 
təbiətini  və  genezisini  anlamaqda  başlıca  amil  kimi  qalır.  Bu  isə  tədqiq  olunan  qrupun 
fəaliyyətinin,  xüsusən  də  birgə  fəaliyyətinin  öyrənilməsinin  vacibliyini  müəyyən  edir. 
Beləliklə,  qruplararası  fəaliyyətin  qruplararası  persepsiya  fenomeni  əsasında  təhlilinin 
vacibliyi həlledici amil kimi özünü göstərir. 
Aqeyevin  tədqiqatlarında  qruplararası  qavrayışın  qruplararası  fəaliyyət  amillərindən 
asılılığını təsdiq edən bir sıra maraqlı faktlar öz əksini tapmışdır. Eksperimentin nəticələrinə 
əsasən  qruplararası  qavrayışın  adekvatlığı  birgə  qruplararası  fəaliyyətin  bir  sıra  konkret 
amillərindən  asılıdır:  (1)  birgə  qruplararası  fəaliyyətin  məqsədi  və  dəyərlərindən,  (2) 
qruplararası  münasibət  şəraitindən,  (3)  qrupun  müvəffəqiyyətinin  və  ya  uğursuzluğunun 
qiymətləndrilməsi  meyarlarından  və  konkret  olaraq,  qruplararası  münasibətlərdə  qrupun 
müvəffəqiyyət və uğursuzluğundan və s. asılıdır. 
Qruplararası  səviyyədə  fəaliyyət  vasitəsi  ilə  ifadə  olunan  qruplararası  qavrayış 
probleminə diqqət yetirmək çox vacib məsələdir. Əlbəttə, qruplararası təcrübənin, qruplararası 
yönəlişliyin qruplararası davranışa təsirini inkar etmək düzgün olmazdı. Bu prosesdə koqnitiv 
təhlil,  yəni  Q.Teşfelin  tədqiqatları  qruplararası  davranışın  subyektin  koqnitiv 
xarakterstikasından  asılılığını  ön  plana  çəkərək,  qruplararası  qarşılıqlı  təsirin  şəxsiyyətin 
koqnitiv  aləmindən  törəməsi  fikrinə  gəlir.  Teşfelin  (1970-1974)  qruplararası  qavrayışın 
adekvatlığına  həsr  olunan  tədqiqatlarında  qruplararası  diskriminasiya  fenomeni  qrupdaxili 
favoritizm  fonunda  təhlil  edilmişdir.  Lakin  qrupdaxili  favoritizm  adekvat  qruplararası 

---