Microsoft Word Sosial Psixologiya docx
Karl Yunqun şəxsiyyət tipologiyası
Yüklə 1,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ekstravertiv şəxsiyyət
- Sosializasiya
|
4. Karl Yunqun şəxsiyyət tipologiyası
İsveçrə psixoloqu Karl Yunq (1875-1967) öz sistemini analitik psixologiya adlandırmışdır. K.Yunq ekstraversiya və intraversiya anlayışlarını şəxsiyyətin Dr.Musa’s Library Facebook/Psixologiya Kitabları 61 tipologiyasının əsası kimi psixologiyaya daxil etmış, ekstravertiv və intravertiv tipləri xarakterizə etmişdir. Ekstravertiv şəxsiyyət - özünün bütün maraqlarını xarici aləmə yönəltdiyi İntravert şəxsiyyət – bütün maraqları, bütün həyat enerjisi özünə, özünün daxili aləminə yönəlmiş olur. 9. Şəxsiyyətin sosializasiyası Şəxsiyyət probleminin olduqca mühüm cəhətlərindən birini şəxsiyyətin təşəkkülü, formalaşması, cəmiyyətə daxil olması məsələsi təşkil edir. Öz nəzəri və əməli əhəmiyyətinə görə bu problem şəxsiyyətin quruluşu problemində heç də az əhəmiyyətli məsələ deyildir. Əlbəttə, şəxsiyyətin dəyişməsi və təşəkkülü məsələsinin tədqiqi sahəsində xeyli iş görülmüşdür. Lakin şəxsiyyət probleminin dinamik cəhəti, başqa sözlə, şəxsiyyətin dinamikası əsasən şəxsiyyətin tərbiyəsi, təşəkkülü baxımından öyrənilmişdir. Ancaq nə şəxsiyyətə göstərilən müntəzəm, məqsədyönlü, planlı təsir, nə də ümumiyyətlə şəxsiyyətin təşəkkülü prosesi, şəxsiyyət sosiallaşdıqca onda baş verən bütün dəyişiklikləri əhatə etmir. Yəni, insanda baş verən bütün dəyişiklikləri yalnız təlim – tərbiyənin təsiri ilə bağlamaq olmaz. İnsanın cəmiyyətdə fəaliyyət sahəsi olduqca genişdir. O, insanın gündəlik yaşayışı ilə bağlıdır. İnsanın bir insan kimi yetişməsində, böyüməsində, təkmilləşməsində, bir sözlə, sosiallaşmasında bu sahənin rolu olduqca böyükdür. Sosializasiya anlayışı elmi ədəbiyyata son zamanlarda daxil olmuşdur. Bəzi alimlər bu anlayışın elmi ədəbiyyata gətirilməsinə hətta etiraz etmişlər. Onlar belə hesab etmişlər ki, tərbiyə və şəxsiyyətin təşəkkülü anlayışı sosializasiya anlayışını tamamilə əhatə edir və ona görə də həmin sözü çəkinmədən tərbiyə və ya şəxsiyyətin təşəkkülü ifadələri ilə əvəz etmək mümkündür. Bir müddət tərbiyə və sosializasiya anlayışları eyni mənada, sinonim sözlər kimi də işləndi. Lakin bir qədər sonra məlum oldu ki, nə tərbiyə sözü, nə də şəxsiyyətin təşəkkülü ifadəsi sosializasiya anlayışını tam şəkildə əhatə etmir. Bəzi alimlərin fikrincə, sosializasiya fərdin inkişafının sosial cəhətdən şərtlənməsi deməkdir. Lakin alimlərin böyük bir qrupu bu fikirlə razılaşmır. Onlar belə hesab edirlər ki, sosializasiyanın mahiyyətini insanın insanlaşması təşkil edir. Sosiallaşmanı yalnız fərdin sosial cəhətdən şərtlənməsi ilə məhdudlaşdırmaq, onu sosial təsirlərin passiv obyektinə çevirirdi. Əlbəttə, bu prosesdə insan sosial təsirlərə məruz qalır. Lakin, bu insan ilə cəmiyyət arasındakı qarşılıqlı əlaqə və münasibətlərin yalnız bir tərəfidir. İkinci |