Microsoft Word tanbehul gofilin ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
93
XVI BOB. YOLG‘ONDAN QAYTARISH
196. Faqih, Alloh rahmat qilsin, aytadi: Ibn Mas’ud, Alloh undan rozi bo‘lsin, 
Payg‘ambarimizdan (s.a.v.) rivoyat qiladi: “O‘zlaringga to‘g‘riso‘zlikni (sidqni) lozim 
tutinglar. Chunki to‘g‘ri so‘zlik yaxshilikka yo‘llaydi va yaxshilik jannatga yo‘llaydi. Kishi 
to‘g‘ri gapirishlikda davomli bo‘lsa va to‘g‘rilikni qasd qilsa, Alloh nazdida siddiq deb 
nomlanadi. Yolg‘onchilikdan saqlaninglar! Chunki yolg‘onchilik fujur ishlarga yo‘llaydi va 
fujur jahannamga yo‘llaydi. Kishi yolg‘on gapirishlikda davom etsa va yolg‘onchilikni 
qasd qilsa, Alloh nazdida yolg‘onchi deb nomlanadi”. 
197. Ibn Mas’ud, Alloh undan rozi bo‘lsin, aytadi: “Munofiqni uch narsa bilan sinab 
ko‘ringlar: gapirsa, yolg‘on gapiradi, va’da bersa, xilof qiladi va ahdlashsa buzadi”. 
Abdulloh, Alloh undan rozi bo‘lsin, aytadi: Alloh taolo uni tasdiqlab mana bu oyatni nozil 
qildi: 
“Ularning orasida: “Qasamki, agar (Alloh) bizga o‘z fazli karamidan (mol-
davlat) ato qilsa, albatta biz kambag‘allarga sadaqotlar qilurmiz va solih 
bandalardan bo‘lurmiz”, deb Allohga ahd-paymon beradigan kimsalar ham 
bordir. Endi qachonki (Alloh) ularga o‘z fazlu karamidan (mol-dunyo) ato qilsa, 
unga baxillik qilurlar va yuz o‘girgan hollarida keturlar. Bas, (sadaqalar 
berurmiz) deb Allohga bergan va’dalariga xilof qilganlari va (imon keltiramiz) 
deb yolg‘on gapiruvchi bo‘lganlari sababli (Alloh) ularga to uning o‘ziga 
ro‘baro‘ bo‘ladigan kungacha dillarida nifoq bo‘lishini oqibat qilib qo‘ydi”
(Tavba, 75-77). 
198. Luqmoni Hakimdan so‘raldi: “Sizni shu darajaga nima yetkazdi?” Aytdi: 
“To‘g‘riso‘zlik, omonatni ado qilish va keraksiz bo‘lgan narsalarni tark qilish”. 
199. Aytildi: “Yo Rasulalloh, mo‘min qo‘rqoq bo‘ladimi?” Aytdilar: “Ha”. “Mo‘min baxil 
bo‘ladimi?” “Ha”, dedilar. “Mo‘min yolg‘onchi bo‘ladimi?” “Yo‘q”, dedilar. 
200. Payg‘ambar (s.a.v.) aytdilar: “O‘zlaringizdan olti narsada men uchun kafil 
bo‘lingizlar, sizlarga jannatning kafolatini bergayman. Gapirsangizlar, to‘g‘ri 
so‘zlangizlar; va’da bersalaringiz, vafo qilingizlar; omonat olsangizlar, ado qilingizlar va 
farjlaringizni saqlangizlar, ko‘zlaringizni tiyingizlar. Va qo‘llaringizni harom yo‘llardan 
tutib turingizlar”. 
Faqih aytadi: Payg‘ambar (s.a.v.) bu olti narsada jamiki yaxshi narsalarni jam qildilar. 
1. “Gapirsangiz, to‘g‘ri gapiringizlar”. Bunda ko‘zda tutilgani tavhid kalimasidir va 
boshqa kalimalar ham kirgan. Ya’ni, vaqtiki “La ilaha illalloh”, desa uning so‘zi o‘zi uchun 
to‘g‘ri bo‘ladi va odamlar bilan gaplashganda ham to‘g‘ri bo‘ladi. 
2. “Va’da bersangizlar, vafo qilinglar”, ya’ni Alloh va uning orasidagi o‘zaro va’dadir. 
Ya’ni o‘zi va Alloh oldidagi va’dasi o‘z imonida sobit bo‘lmog‘idir, to o‘limi-gacha. Ammo 
u (banda) orasida va odamlar orasidagi va’da, odamlar bilan hamma va’dalariga vafo 
qilishdir. 
3. “Omonat olsangizlar, ado qilinglar”. Omonat ikki xil bo‘ladi: 1) o‘zi va Alloh orasidagi 

---

Tanbehul g’ofilin. Al-Faqih Abu Lays as-Samarqandiy