Tanbehul g’ofilin. Al-Faqih Abu Lays as-Samarqandiy
www.ziyouz.com
kutubxonasi
228
Aytilishicha, Odamning (a.s.) tavbasi besh xislat tufayli qabul qilingan, shaytoni la’inning
tavbasi besh xislatga ko‘ra rad etilgan. Odam (a.s.) gunohiga iqror bo‘ldilar va
pushaymon qildilar, nafsini
malomat etdilar, tavbaga shoshildilar va Allohning
rahmatidan noumid bo‘lmadilar. Iblis, Alloh uni la’natlasin, gunohiga iqror bo‘lmadi,
pushaymon qilmadi, o‘zini malomat etmadi, tavba qilishga shoshilmadi va Allohning
rahmatidan noumid bo‘ldi. Kimning holati Odam alayhissalomnikidek bo‘lsa, uning
tavbasi qabul qilinadi. Kimning holati iblisnikiga o‘xshasa, tavbasi qabul bo‘lmaydi.
Ibrohim Adham (r.a.) aytadilar: "Alloh taologa itoat qilib do‘zaxga kirmog‘im Alloh
taologa
gunoh qilib, jannatga kirishimdan yaxshiroqdir". Bunday deganlarining ma’nosi:
Agar jannatga kirsa, gunohlari uchun Alloh taolodan hayo qiladi va jannat unga
ko‘ngilsiz bo‘ladi. Agar Allohga itoat qilib do‘zaxga kirsa, hijolat bo‘lmaydi va undan
chiqishiga ehtimoli bo‘ladi.
Molik ibn Dinor (r.a.) aytadilar: "Qattiq sovuqda bir yigitning oldidan o‘tdim. Ismi Utba
edi, kiyimlari eski, turib nimalarnidir fikr qilarkan, undan ter oqardi. Unga: "Nega bu
yerda turibsan?" dedim. Aytdi: "Ey ustoz, bu yerda Allohga gunoh qilgan edim". Ya’ni, u
gunohlarini o‘ylar va Allohdan uyalganidan terlar edi.
Makhul Shomiy aytadilar: "Kim tushagida yotib, o‘sha kuni
qilgan ishlarini fikr etsa,
yaxshilik qilgan bo‘lsa, Allohga hamd aytib, gunoh ish qilgan bo‘lsa, Allohdan mag‘firat
so‘rasa, yaxshi ish qilibdi. Agar bunday qilmasa, u sarf etib hisob qilmagan, hatto kasod
bo‘lgan savdogarga o‘xshaydi".
Aytilishicha, Alloh taolo kitoblarining ba’zisida deydiki: "Ey bandam, Men podshohman,
azaliyman, senga buyurgan narsamga itoat qil
va qaytargan narsamdan qayt, hayot
beraman, o‘lmaysan, ey bandam, Men biron narsaga bo‘l desam, bo‘ladi".
Muhammad ibn Muhayriz aytadilar: "Agar o‘zing yaxshi ko‘rganingga yomonlik
qilmaslikni uddalasang, qilma". "Birov o‘zi yaxshi ko‘rgan kishisiga yomonlik qiladimi?"
deyishdi unga. "Nafsing o‘zingga nafslarning yaxshirog‘idir, azizrog‘idir. Agar gunoh
qilsang, unga yomonlik qilgan bo‘lasan", dedilar.
Bir hakim zotga: "Menga nasihat qiling", dedi bir kishi. "Rabbinga jafo qilma,
xalqqa jafo
qilma, nafsingga jafo qilma. Rabbinga jafo qilmog‘ing Uning xizmatini tashlab,
maxluqlarning xizmatiga kirishingdir. Xalqga jafo qilmog‘ing ularni odamlar orasida
yomonlik bilan zikr qilishingdir. Nafsinga jafo qilmog‘ing Allohning farzlariga dangasalik
qilishingdir", dedi hakim zot.
Hasan Basriy aytadilar: "Bir gunoh qilgan edim, o‘shanga qirq yildan beri yig‘layman".
"U qanday gunoh, Allohning bandasi?" deb so‘rashdi. "Meni bir
birodarim ziyorat qilgani
keldi. Unga baliq sotib oldim, undan yedi, so‘ng qo‘shnimning devoriga borib, bir bo‘lak
kesak oldim va u bilan qo‘limni artdim", dedilar.
558. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam aytadilar: "Allohning nazdidagi ulug‘ gunoh
odamlar nazdida kichik bo‘lganidir. Alloh nazdidagi kichik gunoh odamlar nazdidi katta
bo‘lgandir".
Faqih aytadilar: Gunohkor
gunohini katta deb bilsa, qo‘rqsa, u gunoh Alloh nazdida