www.ziyouz.com kutubxonasi
330
muazzin nima deb aytayotganini bilganlarida edi, uxlamas, dam olmas edi”, dedilar.
“Bizga muazzin nima deganini bildiring”, dedik. U zot “Muazzinning “Alloh akbar, Allohu
akbar” degani, ey mashg‘ullar, to‘xtanglar, badanlarga dam beringlar va
amallaringizning yaxshisiga kirishinglar, deganidir. Agar muazzin: “Ashhadu alla ilaha
illallloh”, desa, osmonlaru yerdagi barcha maxluqot qiyomat kunida sizlarni chaqirganim
haqida Alloh huzurida men uchun guvohlik beradi, deb tushuninglar. “Ashhadu anna
Muhammadar rosululloh”, degani esa, qiyomat kuni barcha payg‘ambarlar va
Muhammad (s.a.v.) men sizlarni har kuni besh marta namozga chaqirayotganimga
guvohlik berishadi, deganidir. “ Hayya ‘alassolah”, degani, Alloh taolo bu dinni sizlarga
qoim qildi, endi siz uni qoim qiling, deganidir. “Hayya ‘lal falah” deganda esa, rahmatda
suzinglar va hidoyatdagi nasibangizni olinglar, degan ma’noni tushuninglar. “Allohu
akbar, Allohu akbar” degani, namozdan oldingi ishlar harom bo‘ldi”, ma’nosidadir. “La-a
ilaha illalloh” degani, yetti qat yer va yetti qavat osmon omonatini yelkalaringizga
qo‘ydim, hohlasangiz kelinglar, hohlasanglar, burilib ketinglar” deganidir.
874. Payg‘ambar (s.a.v.) aytadilar: “Ikki kimsa namozda turadi, ikkalasining ruku’ va
sajdasi bir xil. Lekin namozilari orasidagi farq yer va osmon orasichadir”.
Aytishlaricha, mehrob quyidagi sababga ko‘ra mehrob (lug‘aviy ma’nosi “harb maydoni”
degani) deb nomlandi. Ya’ni, u jang maydoni, qalbni mashg‘ul qilib qo‘ymasligi uchun
shayton bilan jang qilinadi. Zikr qilishlaricha, Hotam Zohid (r.a.) Isom ibn Yusufning
oldlariga kirdilar. Isom u kishidan: “Ey Hotam, namozni chiroyli o‘qiysizmi?” deb
so‘radilar. “Ha”, dedilar. “Qanday o‘qiysiz?” “Agar namoz vaqti yaqinlashsa, tahoratni
mukammal qilaman, keyin namoz o‘qiydigan o‘rinda hamma a’zolar bilan to‘g‘ri
turaman. Ka’bani ikki qoshim orasida, Ibrohim maqomini qalbimda, Alloh taolo tepamda
qalbimdagi hamma narsani bilib turibdi, degan o‘yda bo‘laman. Go‘yoki qadamim sirot
ustida, jannat o‘ng tomonimda, do‘zax chap tomonimda, o‘lim farishtasi orqamda va bu
namoz oxirgi namozim deb gumon qilaman. Keyin qo‘rqinch bilan takbir aytaman va
tafakkur bilan o‘qiyman. Ruku’ni tavoze’ bilan, sajdani yolborgan holda qilaman.
Xotirjam o‘tirib, qo‘rqinch bilan tashahhud o‘qiyman va sunnatga binoan ixlos bilan
salom beraman. Xavf va umid bilan turaman. Keyin sabrda davomli bo‘laman”, dedilar
Hotam. Isom: “Ey Hotam, namozingiz shundaymi?” deb so‘radilar. “Ha, shunday”. “Bu
sifat bilan necha yildan beri namoz o‘qiyapsiz?” “O‘ttiz yildan beri”. Isom shunda:
“Bunaqa namozni hech o‘qimaganman”, deb yig‘ladilar.
Zikr qilinishicha, Hotam (rohmatullohi alayh) bir marta jamoat namozini o‘qishni
qoldirdilar. U kishiga shunda ba’zi do‘stlari ta’ziya bildirdilar. Hotam qoldirgan namozi
uchun yig‘lab: “Agar o‘g‘lim o‘lganida, Balxning yarmi ta’ziyaga kelardi. Hozir jamoatni
o‘tkazib yubordim, faqat ayrim do‘stlarim ta’ziya izhor etishdi. Agar o‘g‘illarim o‘lsa ham,
bu musibat menga jamoatni tark qilishimdan yengilroq bo‘lar edi”, dedilar.
Hakimlardan biri aytadi: “Namoz ziyofatdir. Alloh taolo uni muvahhidlar* uchun har
kuni besh marta tayyorlaydi. Ziyofatda taomlar xilma-xil bo‘lib, har bir taomning lazzat
va rangi bo‘lgani kabi, namozda ham turli zikr, amallar, amallarga savob va gunohlarga
kafforat bordir”.
Aytadilarki, namozxonlar ko‘p, namozni qoim qiluvchilar kamdir. Alloh taolo namozni
qoim qilgan mo‘minlarni kitobida vasf qilib:
Tanbehul g’ofilin. Al-Faqih Abu Lays as-Samarqandiy