Microsoft Word texnik tizimlarni boshqarish fanidan

2.Ma’naviy rivojlanishda ongning roli. 
Ijtimoiy ong-bu jamiyat xayotining ma’naviy tomonlari (badiy, huquqiy, 
siyosiy va boshqa qarashlar, mafkuralar, axlok, din va xokazo). Insonlarning ongi 
ularning turmushini belgilamay, balki ijtimoiy borlik ularning ijtimoiy ongini 
belgilaydi. Ijtimoiy borlik bilan ijtimoiy ong o’rtasidagi munosabat ham rivojlanib 
boradi, bu jarayonda ijtimoiy borlik belgilovchi ahamiyatga ega bo’lishiga karamay, 
ijtimoiy ong ham muhim o’rin to’tadi. Kundalik ong (unga kishilar o’zlarining 
kundalik ishlarida amal qiladilar) bilan ilmiy ong (ilmiy-tadkikot, nazariy bilimning 
turli tizimlarini yaratish) o’rtasida, shaxsiy ong (ayrim kishilarning ma’naviy 
dunyosi) bilan ijtimoiy ong (sinflar, guruhlar, umumjamiyatning manfaatlarini 
ifodalovchi ong) o’rtasida farq bor, ijtimoiy ongning fakat inson faoliyatida mavjud 
bo’lishi mumkin bo’lsada, lekin u nisbiy mustakillikka egadir. Ijtimoiy ong-
shakllarini fan, san’at, axlok va xokazoni shaxsiy ongdan iborat deb bilmaydi. 
Ongning funktsiyalari fakat kishining tevarak-atrofdagi vokelikda to’g’ri yo’l 
to’tishidan iboratgina bo’lmay, balki shu bilan birga shu vokelikni bilish orkali 
muayyan dunyoni o’zgartirishga, uni kayt0adan kurishga kumaklashishdan ham 
iboratdir. Inson doimo ishlab chiqarish taraqqiyoti va takomillashtirishining bosh 
omili bo’lgan va bo’lib koladi. 
Masalan; iqtisodiyotda inson bosh ishlab chiqaruvchi kuch va ishlab chiqarish 
munosabatining 
sub’ekti 
sifatida 
katnashadi; 
ijtimoiy 
jamiyatda-ijtimoiy 
munosabatlarning shakllanishidagi o’zgarishlarda ko’rinadi; siyosatda-insonlarning 
davlatni va jamoa ishlarini boshqarishga jalb etilishi bilan amalga oshiriladi; 
ruxiyatda esa odam o’z mafkurasini shakllantirishda, ilmiy va estetik zebi-ziynat 

---

67
yaratishda, odamning ruxiy dunyosini boyitishda ko’rina boshlaydi. Mehnat sarfini 
baholash va munosib iqtisodiy va ma’naviy ragbatlantirish inson omiliga va jamoani 
faollashtirishga katta ta’sir qiladi, ayniksa bozor munosabati sharoitida shaxsning 
ma’naviy kamol topishi, Mehnat kobilyatining o’sishi Mehnatni to’g’ri, adolatli 
baholashga bog’lik. Mehnat hamisha insoniyatning yashashi va mavjud bo’lishining 
negizi, ijtimoiy boyliklarning asosiy manbai bo’lib keldi va shunday bo’lib koladi. 
Ijtimoiy boylikdan fakat Mehnatkash shaxsning har tamonlama kamol topishi uchun 
foydalaniladi. Bu yerda Mehnat birinchi bor, fakatgina ijtimoiy boylik manbai emas, 
balki kishi iste’molini kondirishning mezoni bo’lib koladi, shaxsning xaqikiy shaxs 
sifatida tarkib topishi va shakllanishi uchun asosiy sohaga aylanadi.