Microsoft Word usta va margarita lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
2
o‘ta keskin suratda ko‘chilishi, boshida, albatta, dovdiratib qo‘yadi. Bu kitobda paymonasi to‘lganini 
dildan chuqur anglab yetgan katta salohiyat egasining qazo oldi bisyor donishligi o‘z aksini topganday 
ko‘rinadi. 
«Usta va Margarita» shunday asarlar turiga kiradiki, uni har xil kitobxonlar har xil o‘qiydilar, har 
xil sevadilar va undan o‘zlari uchun har xil ruhiy oziqa topadilar. 
Roman mutolaasidap so‘ng, mening, masalan, qalbimga va mening qadrli xotiramga Rimning 
Iudeyadagi prokuratori Pontiy Pilatning bir kuni haqidagi shafqatsiz tarzdagi aniq hikoya hammadan 
ham chuqur kirib bordi va hammadan ham mo‘l ta’sir o‘tkazdi. Psixologik jihatdan fantastikaning 
ichidagi bu romandagi roman — ajoyib nasr namunasi — o‘zgarmas haqqoniyligi bilan nogoh 
Lermontov va Pushkin nasrini eslashga majbur etadi. 
Turfa xillikka ega bo‘lgan mazkur romannipg ana shu qismiga qiziqishimni yashirmagan holda, 
o‘zimcha shuni ham tasavvur qilamanki, bu kitobning mening qiziqishlarimdan o‘zgacha qiziqishdagi 
o‘quvchilari xam bo‘lishi mumkin, yanada aniq aytganda, bu kitobni boshqacha qabul qiladigan 
o‘quvchisi bo‘lmasligining o‘zi xam mumkin emas. Qaydam, bu turdagi kitobxonlar uchun fantastika 
bilan birga Margaritaning ustaga nisbatan o‘ta pokiza, mardlarcha tanho muhabbati voqealarini hikoya 
qiluvchi sahifalar, hammadan ham ajoyib ko‘rinar. Bunday baxtli va bunday baxtsiz, o‘z baxtliliklarida 
bu qadar kuchli va bu qadar kuchsiz bo‘lgan muhabbat voqeasi shunchalar nozik tasvirlan-ganki, hatto 
roman sahifalaridan o‘tayotgan makkor iblis ham bunday muhabbatga na yordam berishga, na 
to‘sqinlik qilishga ojizdir. 
Men hech bir qiyinchiliksiz shunday qiziquvchan o‘quvchilarni ham ko‘rsatishim mumkinki, ular 
uchun tarixiy va fantastik sahifalar emas, balki satirik Bulgakov tomonidan meshchanlik, qabihlik, 
munofiqlik, qo‘rqoqlik kabi qator illatlarning beshafqat aniq va betakror hajv yo‘li bilan fosh etilishi 
romannint cho‘qqisi bo‘lib ko‘rinadi. 
Bulgakov o‘z romanini oxirigacha yozib tugatib, unga nuqta qo‘ydi. Shu ma’noda «Usta va 
Margarita» — tugal asar. Lekin, yuqorida aytib o‘tganimdek, Bulgakov pishiq o‘ylangan hikoyasini 
nihoyasiga yetkazar ekan, ichdan o‘z ishini hali tugallanmagan deb hisoblagani bois, hayotining 
so‘nggi kunigacha bu kashfiyotiga qayta-qayta murojaat qilardi. 
Bu asar ustidagi o‘n ikki yilga cho‘zilgan ish yana va yana davom etaversa, romanning qanday 
ko‘rinishga kirishini tasavvur qilishning o‘zi mushkul. 
U holda romanning ba’zi nomukammalliklari tuzatilgan, yana oxirigacha o‘ylanmagan yerlari puxta 
o‘ylangan yoki o‘zida xayolotning cheksiz, barakali saxiy muhrini olib yurgan ayrim o‘rinlari 
qisqartirilgai bo‘larmidi. 
Ha, shunday ham bo‘lishi mumkin. Marhum yozuvchi tomonidan bizga qoldirilgan roman matni 
ana shunday xulosaga kelishimizga har jihatdan asos beradi. Biroq, bunday taxminiy xulosalarga u 
qadar o‘rin berish ham to‘g‘ri emas, chunki Bulgakovning bu yakuniy, ajoyib ishini o‘qib bo‘lgach, 
o‘zingda shunday tuyg‘uni his etasanki, bu uning kuchli va saxiy iste’dodiga minnatdorlik tuyg‘usi 
ekaniga yana bir karra ishonch hosil qilasan. 
Bu murakkab va ko‘plab odatiy tasavvurdagi asarlar ramkasiga sig‘maydigan kitobning oxirgi 
varag‘ini yopar ekanlar, uni turli o‘quvchilar turlicha baholaydilar, undan bir narsani olib, ikkinchisini 
inkor etadilar, uchinchisi bilan esa bahslashadilar, lekin men shunga aminmanki, bu romanga bo‘lgan 
qarashlarning qandayligidan va hatto u atrofidagi tortishuvlarning baridan qat’iy nazar, Mixail 
Bulgakovning bu so‘nggi asarini o‘qib chiqqan har bir o‘quvchi o‘rtasida esa bunday mubohasalarning 
bo‘lishi turgan gap, ularning o‘y-xayollarini bir tuyg‘u birlashtiradi: Bulgakov o‘limi bilan bundan 
chorak asr muqaddam bizning adabiyotdan ajoyib va o‘ziga xos iste’dodlardan biri ketdi va «Usta va 
Margarita» romani, balki, boshqa guvohlarning ichida, shak-shubhasiz, buning eng yorqin guvohidir.