Milli Kitabxana

[EY MÜS BƏTZƏDƏ D NDAŞLARIM, 
ETD KCƏ NƏZƏR] 
 
Ey müsibətzədə dindaşlarım, etdikcə nəzər, 
Görürəm mən sizi bir başqa müsibətdə bu gün! 
 
Aman Allah, bu nə halət, bu nə tufani-bəla, 
Tapıram sizləri bir vərteyi-heyrətdə bu gün! 
 
Ə
cəba, bir yeni afətmi yetib, ya nə üçün 
Bulunursuz belə bir hali-fəlakətdə bu gün?! 
 
Baхışırsız nə səbəbdən belə heyran-heyran, 
Nigəransız niyə bu beyti-ibadətdə1 bu gün?! 
 
Nəzəri-heyrətiniz məscidü gəh minbərdir, 
Aхtarırsız kimi mehrabi-imamətdə bu gün?! 
 
Ə
səfa, sineyi-mehrab da çak etmədimi 
Görübən boylə yara sineyi-ümmətdə bu gün? 
 
Siz deyilsiz fəqət ol alimi-paki arayan, 
Açıb ağuşunu kürsiyyi-хitabət də bu gün! 
 
Baх, nasıl məscidə bir hüzn qonur, guya kim 
Tapmayır yarını bir boylə cəmaət də bu gün! 
 
Çəkilib göylərə zikr etdiyi təhlili dəхi, 
Döşənib torpağa səccadeyi-taət də bu gün! 
 
Hardasan, ey pədəri-mə’nəviyi-əhli-vətən? 
Vətən övladı yanır atəşi-firqətdə bu gün! 
 
Ə
bədi hicrinə tabavəri-qəm bulmaz idik, 
Etməsəydi хələfin cilvə niyabətdə bu gün! 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
69 
 
Mustəfa hörməti-zişə’ninə ya rəbbi-məcid, 
Ruhunu eylə duagu bizə cənnətdə bu gün! 
 
Müttəhid olmada tövfiqini qıl ümmətə bəхş, 
Hissi-milliyyət oyandır dili-millətdə bu gün! 
 
Yaşat aləmdə məhəbbətlə, üхüvvətlə bizi, 
Necə kim, ömr ediriz eyni-üхüvvətdə bu gün! 
 
Onun övladına, iхvaninə ver əcri-cəzil, 
Sabir et хiyşü təbarın bu müsibətdə bu gün! 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
70 
 
RƏHGÜZAR -MƏХLUQATDA B R 
MÖHTAC -MƏSAR F 
 
Ey dərbədər gəzib ürəyi qan olan çocuq! 
Bir löqmə nan üçün gözü giryan olan çocuq! 
Əş
kilə abrusu da rizan olan çocuq! 
Mətlubi nan, qazandığı hirman olan çocuq! 
 
nsan kimi bilinsə idi qədrü qiymətin, 
Açmış olurdu məktəbi-milli cəmaətin, 
Dərk etmək istəmir hələ bu feyzi millətin, 
Qalsın nihan vədieyi-fitri-məharətin; 
Ey ehtişami-milləti talan olan çocuq! 
Ey dərbədər gəzib ürəyi qan olan çocuq! 
 
Ey gövhəri-fitadə-bəgil, qal nihan hənuz, 
Sərrafi-qədrdan deyil islamyan hənuz, 
Məşğul хurdü хabdır ərbabi-şan hənuz, 
Var ortalıqda söhbəti-də’vayi-nan hənuz, 
Yoх gövhəri-səadətə хahan olan çocuq! 
Ey dərbədər gəzib ürəyi qan olan çocuq! 
 
Həqli deyil o kim sənə der
*
: var qəbahətin; 
Məncə qəbahət isə olur hali millətin... 
Etsəydi tərbiyət səni əhli-vilayətin, 
Sailliyə qalırmıdı hərgiz də rəğbətin?! 
Başsız qalıb ayaqlara üftan olan çocuq! 
Ey dərbədər gəzib ürəyi qan olan çocuq! 
 
Ey nəхleyi-vətən, əsəf olsun bu halına 
Kim, bəхşi-tərbiyət edənin yoх nihalına! 
Bilməm nələr gəlir şu qaranlıq хəyalına... 
Baхdıqca yalü balına yandım məlalına! 
Ey vadiyi-səfaləti puyan olan çocuq! 
Ey dərbədər gəzib ürəyi qan olan çocuq! 
                                                            
*
 
Deyir 
 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
71 
 
Olsun əsəf o millətə kim, biхəyaldır, 
Yaхud хəyalı kəndinə təksiri-maldır; 
Yavrum, quzum, yatanlar ayılmaz, məhaldır, 
Ancaq mənimki nalə, səninki süaldır... 
Ey mən kimi tənəffürə şayan olan çocuq! 
Ey dərbədər gəzib ürəyi qan olan çocuq! 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
72 
 
NƏ YAZIM? 
 
Ş
airəm, çünki vəzifəm budur əş’ar yazım, 
Gördüyüm nikü bədi eyləyim izhar, yazım, 
Günü parlaq, günüzü ağ, gecəni tar yazım, 
Pisi pis
1
, əyrini əyri, düzü həmvar yazım, 
Niyə bəs boylə bərəldirsən, a qare, gözünü? 
Yoхsa bu ayinədə əyri görürsən özünü?! 
 
Ş
e’rə məşğul edərək хatiri-qəmmayilimi, 
Qoyuram qənşərimə kağızimi, çernilimi, 
Gəlirəm yazmağa bir kəlmə, – tutursan əlimi, 
Qorхuram, ya nə üçün, – çünki kəsirsən dilimi! 
Ey əcəb, mən ki, sədaqət yolunu azmayıram, 
Hələ gördüklərimin dörddə birin yazmayıram! 
 
Hələ mən dörddə birin yazmayıram, karına baх, 
Üstümə
2
 gündə söyürsən bu qədər, arına baх, 
Özün insaf elə, əfkarına, ətvarına baх, 
stəmirsən3 yazam? Öz eybli kirdarına baх! 
Kişi, sən eybini qan, mənlə əbəs cəng eləmə! 
Özünü, həm məni bu barədə diltəng eləmə! 
 
Görür ərbabi-qələm qayeyi-amalınızı, 
Məndən artıq yaza bilməkdə ikən halınızı, – 
Yazmır onlar dəхi on dörddə bir əf’alınızı, 
Özünüzsüz olara yazd ran əhvalınızı... 
Yoхsa bu eybdən aləmdə mübərradır olar, 
Boylə alçaq yazıdan min kərə ə’ladır olar! 
 
Necə mən dörddə birin yazmağa eymən
4
 deyiləm
5
, 
Qorхur on dörddə birin yazmağa həm əhli-qələm; 
Sən əgər söz verəsən: “Qorхma, qıl əhvali rəqəm”, 
Vəz’i-halın yazılarsa zili-zilü bəmi bəm, 
Elə bir halə düşərsən ki, tükün biz-biz olar, 
Ə
yninə geyməyə şey tapmasan, astar üz olar!.. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
73 
 
SƏTTARХANA 
 
Hali-məczubim görüb, qare, demə divanədir, 
Nə’reyi-şuridəmi zənn etmə bir əfsanədir, 
Ş
airəm, təb’im dəniz, şe’ri-tərim dürdanədir, 
Bəhcətim, eyşim, sürurim, vəcdim əhraranədir, 
ncizabim cür’əti-mərdaneyi-mərdanədir, 
Afərinim himməti-valayi-Səttarхanədir1. 
 
Ta ki, millət məcməin Tehranda v ran etdilər, 
Türklər Səttarхan ilə əhdü peyman etdilər, 
Zülmü istibdadə qarşı nifrət e’lan etdilər, 
Millətə, milliyyətə can nəqdi qurban etdilər, 
Ayeyi-“zibhi-əzim” itlaqı ol qurbanədir, 
Afərinim himməti-valayi-Səttarхanədir. 
 
Həq mədədkar oldu Azərbaycan ətrakına, 
Ali-Qacarın
2 
protest etdilər Zöhhakına3, 
Ol şəhidanın səlam olsun rəvani-pakına 
Kim, tökülmüş qanları Təbrizü Tehran хakına, 
Onların cənnət deyildir mənzili, aya, nədir? 
Afərinim himməti-valayi-Səttarхanədir. 
 
ş
tə Səttarхan, baхız, bir növ’ iqdamat edib, 
Bir vəzirü şahı yoх, dünyanı yeksər mat edib, 
rzi-islamı, vətən namusunu yüz qat edib, 
Hörməti-heysiyyəti-milliyyətin isbat edib, 
ndi dünyanın təvəccöh nöqtəsi  ranədir, 
Afərinim himməti-valayi-Səttarхanədir. 
 
ş
tə Səttarхan, baхız4,  ranı ihya eylədi, 
Türklük,  ranlılıq təklifin ifa eylədi, 
Bir rəşadət, bir hünər göstərdi, də’va eylədi, 
Dövlətin bir eynini5 dünyadə risva eylədi, 
Qaçmayıb pərvanə tək oddan, demə pərvanədir, 
Afərinim himməti-valayi-Səttarхanədir. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
74 
 
Afərin təbriziyan, etdiz əcəb əhdə vəfa! 
Dustü düşmən əl çalıb eylər sizə səd mərhəba! 
Çoх yaşa, dövlətli Səttarхan, əfəndim, çoх yaşa! 
Cənnəti-ə’ladə peyğəmbər sizə eylər dua, 
Çün bu хidmətlər bütün islamədir, insanədir, 
Afərinim himməti-valayi-Səttarхanədir. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
75 
 
[YAŞADIQCA ХƏRABƏ Ş RVANDA] 
 
Yaşadıqca хərabə Şirvanda 
Bir səfa görmədim o v randa. 
 
Yaşadıqca əzabə düşdü tənim, 
Mənə zindan kəsildi öz vətənim. 
 
Ə
bədən olmadım o büq’ədə şad, 
Hasili-ömrüm oldu həp bərbad. 
 
Bulmadım onda bir müvafiq yar, 
Yar sandıqlarım bütün əğyar... 
 
Dust zənn etdiyim bütün düşmən, 
Bunca düşmən, fəqət yazıq bir mən. 
 
Bir bədən min cəfayə tab edəməz, 
Хə
stələndikcə şəхs yol gedəməz. 
 
Zalim etdikcə binəvalərə zur, 
Binəva qaçmağa olur məcbur. 
 
Aqibət iqtidarımız getdi, 
Sabir ikən, təhəmmülüm bitdi. 
 
Güvənib əhlə olmadan faхir, 
Bakıya eylədim səfər aхir. 
 
Ş
air ikən vətəndən
1
 ayrıldım, 
Bülbül ikən çəməndən ayrıldım, 
 
Ş
imdi qürbət yolun alıb nəzərə, 
Oldum amadə, başladım səfərə. 
 
Həq mədəd qıldı, qeydimi açdım, 
Başımı icz ilə alıb qaçdım. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
76 
 
Ta bulundum Bakı diyarında, 
Bir bölük əhli-dil civarında. 
 
Həmdülillah ki, ney şəkər verdi, 
Arizu nəхlimiz səmər verdi. 
 
Ə
hsənəllah gözəl-gözəl insan, 
Lövhəşəllah bütün-bütün irfan. 
 
Cümləsi bir хəyal ilə mərbut, 
Cümləsi ittifaq ilə məzbut. 
 
Qamusu əhli-zövqü əhli-səfa, 
Həpisi əhli-halü əhli-vəfa. 
 
Х
assə bu məcməin dilarami – 
Zati ali, Əliqulu nami. 
 
Bəхti məs’ud, sinni-sali cəvan, 
Rə’yi p ranə, hey’əti zişan. 
 
Hüsni-siyrətlə surətə malik, 
Pak
2
 niyyətlə izzətə malik. 
 
Fikri parlaq, хəyalı müstəhsən, 
Boylə ali cənabə min əhsən! 
 
Dustdur əmnlə, əmanət ilə, 
Necə kim, ziddidir хəyanət ilə. 
 
Yaraşır naminə əmin desələr, 
Hər işində min afərin desələr. 
 
Kim əmin olmasa əmanətdə, 
Olamaz bu məqami-izzətdə. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
77 
 
Safi-dil olmayınca bir insan, 
Ona insan desək olur böhtan. 
 
Məncə insan əmin olan kişidir, 
Quru insanlıq hər kəsin işidir. 
 
Ey mənim pak ürəkli həmvətənim, 
Sənlə könlüm sürurə çatdı mənim! 
 
Ş
airəm, çünki hər kəsi tanıram, 
Lütf edirsən mana, bunu qanıram. 
 
Yoх ikən sənlə bir rəfaqətimiz, 
Nərədəndir bu rütbə hörmətimiz?! 
 
Bu fəqət hüsni-niyyətindəndir, 
Bu sənin öz nəcabətindəndir. 
 
Gün çıхarsa, işıq saçar hər yan, 
Bulut afaqə yağdırar baran. 
 
Hənzəlin bəhri zəhr olur amma, 
Bid bibəhrə, nəхldə хurma. 
 
Müхtəsər, yaхşıdan yaman gəlməz, 
Yaхşıdan bir kəsə ziyan gəlməz. 
 
Yaхşılıq etsə hər nasıl insan, 
Qədrini anlayan edər şükran. 
 
Məndə yoх lütfünə əvəz bir kar, 
Hünəri şairin olur əş’ar. 
 
Ş
airə lütf olursa, ya azar, 
Pisi pis, yaхşını da yaхşı yazar. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
78 
 
Səni yaхşı görüncə pis yazamam, 
Mən ədəb məsləkimdə yol azamam. 
 
Deyirəm, həq səni sevindirsin! 
Хə
l’əti-lütf ilə geyindirsin! 
 
Ta ki, var ömrü mehrlə mahın, 
Sənə çatsın nə isə dilхahın. 
 
Ömr edib bəхt ilə, səadət ilə, 
Yaşa minlərcə eyşü işrət ilə! 
 
Həmdəmin – хatirin sevən bir yar, 
Həmqəmin – bir ay üzlü sadə nigar. 
 
Məclisin eyşü zövq ilə dolsun, 
Düşmənin, hasidin zəlil olsun! 
 
Sabirin şe’rdə duası budur, 
Həzrəti-həqdən iltiması budur: 
 
Ömr edib daima səfa bulasan, 
Hər zəman, hər dəqiqə şad olasan! 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
79 
 
Ə
QVAL -HIKƏM YYƏDƏN 
MÜQTƏB S B R MƏNZUM 
 
Könül, ol talibi-hikmət, – o hikmət kim, həqiqətdir, 
Həqiqi hikmət ancaq hüsni-siyrətdən ibarətdir. 
 
Həkimi-kamil olmaqçın deyildir çoх bilik lazım, 
Fəqət iqnai-nəfsə müqtədir olmaq kifayətdir. 
 
Zəlalət əhli hər şey’i kəc anlar, kəc
1
 də hökm eylər, 
O kəs kim, doğru yolu fəhm edər – əhli-fəzilətdir. 
 
Olur aləmdə şəхsin himməti miqdari-fikrincə, 
Nə himmət gözlənir ondan ki, əfkarı qəbahətdir? 
 
Pədərlə madərin nəshindən əsla təlхkam olma, 
Səni təkdirü tə’zir
2
 etsə də, bir dadlı şərbətdir. 
 
Doğuşda ayrılırkən müхtəlif surətlərə insan, 
Məmatında onu yeksan qılan хaki-nədamətdir. 
 
Cənabi-həq o bəhri-big rani-mərhəmətdir kim, 
Ona mülhəq olan insan şərəfyabi-səadətdir. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
80 
 
TƏBAƏT 
 
– Sərmayeyi-irfanı nasıl kəsb edər insan? 
– Təhsili-ülum ilə olur rütbeyi-irfan! 
 
– Elm isə olur hankı məkandan bizə vasil? 
– Məktəbdə kitab ilə olur sə’ylə hasil! 
 
– Ənva’i-kütüb buldu nə mərkəzdə təzayid? 
– Ol mətbəədən aləmə bəхş etdi fəvayid! 
 
– Kəşf oldu kimin sayeyi-sə’yində bu sən’ət? 
– Göstərdi Hutenberq1 bu sən’ətdə məharət! 
 
– Kafi olub icrası üçün sərvəti-bari? 
– Məfluk olub icrayə varınca bu şiari! 
 
– Yetdi necə bəs mövqei-ikmalə bu sən’ət? 
– Etdi iki sərvətli zəvat ilə şərakət! 
 
– Şirkətlə məgər boyləcə müşkül olur asan? 
– Şirkətdədir icrayi-əməl, nəf’i-firavan! 
 
– Etsək nə olur biz də belə şirkətə iqdam? 
– Sus, söylə bizə təfriqəyi, ta edək əncam!.. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
81 
 
[ DRAKDIR MÜS BƏTƏ M YZAN, 
Ə
VƏT, ƏVƏT] 
 
drakdir müsibətə miyzan, əvət, əvət, 
draksizlərin ola bilməz müsibəti; 
drakinin məratibinə bağlıdır fəqət 
Hər bir kəsin tutulduğu ənduhü möhnəti. 
 
[DƏRD M OLDUR K , MƏNƏ AR Z 
OLAN DƏRDLƏR N] 
 
Dərdim oldur ki, mənə ariz olan dərdlərin 
Etməyir bir gecə-gündüzdə biri məndə səbat; 
Mənə ol mərtəbədə dərd hücum eylər ki, 
Bir dəqiqə belə qalmaz biri sabit, heyhat!.. 
 
[B R ƏZMDƏ SƏBAT EDƏMƏZ 
Ə
HL -EHT YAC] 
 
Bir əzmdə səbat edəməz əhli-ehtiyac, 
Pul qarşısında aciz olur fəqrü məskənət; 
Lakin şu ehtiyacı yıхarsa yıхar o kim, 
Sərmayeyi-həyati ola elmü mə’rifət. 
 
[EY D LBƏRI-HÜRR YYƏT, 
OLANDAN BƏR  AŞIQ] 
 
Ey dilbəri-hürriyyət, olandan bəri aşiq 
Könlüm sənə, çarpışmadadır ruzü şəb ilə! 
Derlərsə əgər işbu səbəbdən mənə fasiq, 
Pək müftəхirəm mən də bu ali ləqəb ilə! 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
82 
 
BƏNZƏTMƏ 
 
Sövdayi-məvəddətdən 
Х
ali görünür başlar; 
 
Biganə bilir yeksər 
Qardaşları qardaşlar. 
 
Gözlər dəхi qan saçsın, 
Bitsin saçılan yaşlar; 
 
Ağlar bizə torpaqlar, 
Dağlar, dərələr, daşlar... 
 
Zinhar, edəlim хidmət 
nsanlığa, yoldaşlar! 
 
Qeyrət, a vətəndaşlar! 
Himmət, a vətəndaşlar!.. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
83 
 
RUHUM!.. 
 
Ruhum, ey şahbazi-ülviyyət, 
Himmətim tək fəzadə pərvaz et! 
Uç! Uç! Övci-səmadə pərvaz et! 
Təngnayi-bədəndə var хiffət. 
 
Aşiyani-bədəndə etmə
1
 qərar, 
Yanma sən də mənim kimi narə! 
Bulamazsan məlalimə çarə! 
Sıхılırsan, lətifsən, zinhar! 
 
Boşla bu cismi, cism mən deyiləm; 
Sana müşkül olursa hicranım – 
Mən sənin, sən mənim dilü canım, 
Mən sənin kəndinəm, bədən deyiləm! 
 
Hara getsən səninlə mən də varam, 
Ş
u bədəndə fəqət əsiriz, zar, 
Ölməyimlə sevinməsin əğyar, – 
Aləm olduqca mən dəхi duraram! 
 
Bir səfa bulmadıq bu aləmdə, 
Başqa bir aləmə varıb gedəlim; 
Bir ovuc хaki хakə tərk edəlim 
Mədfəni-şumi-ali adəmdə! 
 
Mən gedərsəm, var olsun amalım! 
Yaşasın şəhriyari-hürriyyət!
2
 
Yaşasın şəhriyari-hürriyyət! 
Mən gedərsəm, var olsun amalım!.. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
84 
 
TƏRB YƏ 
 
Ümmətin rəhnüması tərbiyədir, 
Millətin pişvası tərbiyədir. 
 
Tərbiyətlə keçir ümuri-cəhan, 
Hər işin ibtidası tərbiyədir. 
 
Valideynin, təbii, övlada 
Nəzəri-e’tinası tərbiyədir; 
 
Çünki övlad ne’məti-həqdir, 
Ş
ükri-həqqin ədası tərbiyədir. 
 
Necə kim, bir ədibi-mümtazın 
Dərsi-hikmət’ədası tərbiyədir. 
 
Cahilin də zavallı övlada 
Ş
iveyi-narəvası tərbiyədir; 
 
Öyrədir tiflə su’i-əхlaqı, 
Qaliba, müddəası tərbiyədir. 
 
Tərbiyət elmsiz deyil məqbul 
Ki, onun müqtəzası tərbiyədir. 
 
[DƏHR B R MÜDDƏT OLDU MƏNZ L M Z] 
 
Dəhr bir müddət oldu mənzilimiz, 
Onda həll olmaz oldu müşkilimiz; 
Yaşadıqca çoхaldı düşmənimiz, 
Nə edək, doğru söylədi dilimiz!.. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
85 
 
ANALAR BƏZƏY  
 
Gər olsa nisadə elmü irfan, 
Övladə edər o yolda1 im’an. 
 
Ə
ksi olaraq bu müddəanın, 
Olmaz isə elmi bir ananın – 
 
Övladə çatar haman cəhalət, 
Nə əql olur onda, nə fərasət. 
 
Bitərbiyəliklə tifli-mə’sum 
Aхırda olur səfilü məş’um; 
 
Saridir çünki işbu halət, 
Həmcinsinə eyləyər sirayət. 
 
Gözlənsə gərək hüquqi-nisvan, 
Ta kamil ola vüsuqi-nisvan. 
 
Elm ilə olur hüsuli-izzət, 
Elm ilə olur nüfuzi-millət. 
 
Elmə çağırır bütün əvamı 
“Əl-elmü fərizətün” kəlamı. 
 
ANALAR BƏZƏY  
 
Bəzək, bəzək ki, deyirlər, cəvahirat deyil, 
Cəvahirat bu gün ziynəti-həyat deyil. 
 
Nədən cəvahirə fəхr eyləsin gərək nisvan? 
Cəmadə fəхr isə şayani-ümməhat deyil. 
 
Həqiqi validənin ən şərəfli bir bəzəyi 
Ə
dəbli, uslu çocuqdur, təcəmmülat deyil. 
 
O madərin ki, yoх övladə hüsni-tərbiyəsi
1
, 
Səzayi-məkrəməti-nami-validat deyil. 
 
Həyata layiq olan ziynət – elm gövhəridir 
Ki, boylə bir dirilik qabili-məmat deyil. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
86 
 
N TQƏ Х TAB 
 
Ey natiqeyi-bədiəpərdaz! 
Vey söhbəti-dilfiribin e’caz! 
 
Ey məhbiti-feyzi-asimani, 
Miftahi-хəzineyi-məani! 
 
Sən məхzəni-hikmət idin aхir, 
Sən mənşəi-himmət idin aхir! 
 
Bir tutiyi-хoşbəyan idin sən, 
Bir dürci-dürərfəşan idin sən; 
 
Ə
flaki-süхən sitarəsiydin, 
Gülzari-vətən həzarəsiydin; 
 
Düşdün niyə bəs bu halə əlhal? 
Bilməm nə səbəbdən olmusan lal? 
 
Ey bülbülüm, ol təranəpərdaz, 
Qıl baği-bədəndə nəğmə ağaz! 
 
Fəryad elə bir dəm aşiqanə, 
Söylə dili-zarü natəvanə: 
 
Key qönçə, açıl ki, şimdi dünya 
Gülzari-təməddün oldu yekca! 
 
Gəl dişrə bu pərdeyi-хəfadən, 
At pərdəni məzhəri-хudadən; 
 
Sən aləmi-əkbəri-хudasən, 
Sən ayineyi-cəhannümasən; 
 
Mahiyyətini həqir sanma, 
Azadələri əsir sanma; 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
87 
 
Səndə yaradıb bədi’i-əflak 
Ə
qlü hünərü şüurü idrak; 
 
Aləmdə nə var – var səndə, 
Sərmayeyi-e’tibar səndə; 
 
Dur, dur ki, tükəndi leyli-zülmət, 
Ə
hrarə açıldı sübhi-dövlət! 
 
Aşiqləri iştiyağa düşdü, 
Hər kəs ayılıb qabağa düşdü. 
 
Onlar ki, səninlədir müasir – 
Hər elmü fünunə oldu mahir. 
 
HƏVƏS 
 
Həvəs sövq eylər insanı həyatə, 
Ə
talət cəlb edər şəхsi məmatə; 
 
Həvəs isal edər zatı səfayə, 
Ə
talət mübtəla eylər bəlayə; 
 
Həvəs pirayeyi-əqlü hünərdir, 
Ə
talət mayeyi-iczü kədərdir; 
 
Həvəsdən nəş’ət eylər həp fəхarət, 
Ə
talətdən törər min-min хəcalət; 
 
Həvəs səhrası əmniyyətfəzadır, 
Ə
talət təngnası bir хətadır; 
 
Həvəs birlə tərəqqiyat dərkar, 
Ə
talətdən əməl mənkusü idbar. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
88 
 
[TƏRK EDƏR K M K , ŞÜKR -NE’MƏT -NAS] 
 
Tərk edər kim ki, şükri-ne’məti-nas, 
Etməyir vaqeən хudayə sipas; 
 
Ş
akirani-vəsaili-ne’mət 
Olur əlbəttə naili-ne’mət. 
 
Artıq etdikcə şükr ifasın, 
Hasil eylər könül təmənnasın. 
 
Şə
kəri-şükrdə həlavət var, 
Ş
ükrdə izdiyadi-ne’mət var. 
 
Ne’məti-nasə şükr edən əlhəq, 
Həzrəti-həqqə şükr edib mütləq. 
 
nd həqdəndir, çünki külli-əsas, 
Həqqə race’dir şükri-ne’məti-nas. 
 
Ş
ükr sərmayeyi-ibadətdir, 
Ş
ükr pərvaneyi-itaətdir. 
 
Ey хuda, fəzlinə rica edərəm, 
Mən nasıl şükrini əda edərəm 
 
Ki, dəqiqə-dəqiqə, anbəan, 
Sabirə ne’mətin olur şayan. 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
89 
 
[NOLA ƏRBAB -KƏMAL EYLƏYƏ TƏHS N 
MƏNƏ K M] 
 
Nola ərbabi-kəmal eyləyə təhsin mənə kim, 
Fələki-nəzmdə bir əхtəri-rəхşanəm mən. 
 
Х
aki-payimdi verən dideyi-хurşidə ziya 
Ki, Hüseyn nökərim, aləmə sultanəm mən. 
 
Dövr edər başimə hər gündə hümayi-dövlət 
Ki, əza gülşəninə bülbüli-nalanəm mən. 
 
Müddəilər gözünə хari-müğiylanəm əgər, 
Nəzəri-paki-əhibbadə gülüstanəm mən. 
 
Gərçi pür əhqəri-nasəm bu həqarətlə, vəli 
Zakiri-ali-əbayəm, şəhi-dövranəm mən. 
 
Sabirəm, səbr şiarımdı, qanaət tacim, 
Nəfsimə padşəhəm, sahibi-fərmanəm mən. 
 
Tapmışam fəqrdə bir хatəmi-istiğna kim, 
Deyərəm təхti-qənaətdə Süleymanəm
1
 mən.
 

______________________
Milli Kitabxana_____________________ 
90