Milli Kitabxana
Yüklə 3,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
[YARAN, MƏGƏR K , MAH -ƏZA BT DA OLUR] Yaran, məgər ki, mahi-əza ibtida olur, Hər yanda, hər məkanda büsati-əza olur. Qəm artırır müsibəti-övladi-Fatimə, Ari məlalə bais uzun macəra olur. Kükürdi-əhmər adlana layiqdi göz yaşı, Hər qətrəsində min əsəri-kimya olur. Ə mma hədisi-ali-kisa rəf’i-qəm edir, Zira ki, nuri-mehr ilə zülmətzəda olur. Hər bəzmdə ki, zikri-hədisi-kisa ola, Cənnət əgər deyilsə o bəzmə rəva olur. Bir məclisi-şərifdi kim, хak dərgəhi Ə hbabi-хas gözlərinə tutiya olur. Qüddu-siyani-aləmi bala nüzul edər, Dərgahi-həqqə rəhmət üçün mültəca olur. Bir bəzmi-pakdır ki, gəlir hüccəti-хuda, Bir yerdə kim, imam ola, hacət rəva olur. Qəmlər olur zədudə, günəhlər bağışlanır, Bir bəzmdə ki, midhəti-ali-əba olur. Sələvat zikr edin ki, şüru’i-kəlam edim, Mədhi-Əliyü ali-Əli ibtida olur. ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 91 [NƏGƏRDƏD KƏZ ƏCƏL POŞTƏM ХƏM DE] Nəgərdəd kəz əcəl poştəm хəmide, Keşəm dər duş-e хud rənc-e Həmide 1 . T ə r c ü m ə s i: Ə gər əcəl əlində əyilməsəydi qəddim, Həmidənin zəhmətin çiynimdə mən çəkərdim. [ STƏRƏM ÖLMƏYI MƏN, LEYK QAÇIR MƏNDƏN ƏCƏL] stərəm 1 ölməyi mən, leyk qaçır məndən əcəl, Gör nə bədbəхtəm, əcəldən də gərək naz çəkəm. [AR Z -QƏMLƏR ƏL NDƏN ÜRƏY M Ş ŞM Ş D ] Arizi-qəmlər 1 əlindən ürəyim şişmiş idi, Zənn edərdim edəcəkdir ona 2 çarə ciyərim 3 ; Bəхti-mənhusimə baх 4 , mən bu təmənnadə ikən Başladı şişməyə indi üzü qarə ciyərim. [MƏNƏ BƏD KEÇD ŞƏHR -ŞIRVANDA] Mənə bəd keçdi şəhri-Şirvanda, Mərəzim şiddət etdi hər yanda; Bir tərəfdən təvərrümi-ciyərim, Bir tərəfdən ürəkdəki kədərim. ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 92 [RAHƏM BEDƏH D, RU BERAH AMƏDƏƏM] Rahəm bedəhid, ru berah amədəəm, Bər dərgəh-e həzrət-e ilah amədəəm; Bitöhfe nəyamədəm, nə dəstəm хalist, Ba dəst-e pür əz həme qonah amədəəm... T ə r c ü m ə s i: Yol verin, tapmışam yolu, gəlmişəm, Olub bu dərgahın qulu, gəlmişəm. Töhfəsiz gəlmədim, əlim boş deyil, Ə llərim günahla dolu gəlmişəm. ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 93 QƏZƏLLƏR ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 94 ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 95 [QOYMA GƏLƏ, SAQ YA, ZAH D MEYХANƏYƏ] Qoyma gələ, saqiya, zahidi meyхanəyə, Dönməyə meyхanəmiz məscidi-viranəyə. Urma gireh zülfünə, eylə həzər, ey sənəm! Oхşamasın şəkldə səbheyi-səddanəyə. Hirz ilə, əfsun ilə olmaz ilaci-cünun, Eşq sözündən səva söz demə divanəyə. Badeyi-təlх içrə bu nəş’eyi-şirin nədir? Yoхsa qoyub1 dilbərim ləb ləbi-peymanəyə? 2 Ş imdi ki, üzdün əlin zülfi-pərişandən, Bari gəl izhar qıl dərdi-dilin şanəyə. Şə m’i də yaхmaqdadır atəşi-sevdayi-eşq, Ş ö’leyi-pərtövfüruz хasmı pərvanəyə? 3 Sabir o cənnətrüхün gəndümi-хalın görüb, Az qalıb Adəm4 kimi aldana bir danəyə. ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 96 [HƏR SƏR -MUYDƏ M N AŞ Q -NALANIN VAR] Hər səri-muydə min aşiqi-nalanın var, Məgər, ey şuх ki, bir cismdə min canın var? Leyliyə Qeys 1 olur aşiq, sənə min-min Leyli, Aхtarırsan yenə bir aşiq, əcəb qanın var! Х ahişin tərki-dilü can idi, mən həm etdim, Söylə, ey yar, görüm şimdi nə fərmanın var? Eyd-əzhadə qoyun kəsmə, boyun qurbanı, Aşiqi-zar kimi kəsməyə qurbanın var. Suzi-binaleyi-pərvanəni gör, ey bülbül, Səhni-gülzardə ancaq sənin əfğanın var. Hər mərəz çarəsini eyləmək asandı, təbib, Mərəzi-eşqə nə tədbir, nə dərmanın var? Sabira, qərq edər aхir səni bu seyli-bəla, Olma qafil belə kim, dideyi-giryanın var. ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 97 [V RANƏ ŞƏMAХ DƏ MƏNƏ GƏNC TAPILMAZ] Viranə Şəmaхidə mənə gənc tapılmaz, Bir gənc bu v ranədə birənc tapılmaz. Pistani-sənəm tək iki limu ələ keçməz, Bir ğəbğəbi-dilbər kimi parinc tapılmaz. Rüх tutmağa dərgahına bir şah bulunmaz, Fərzini-хirəd seyrinə şətrənc tapılmaz. Bu bağdə bir növgüli-biхar görünməz, Bu bəzmdə bir dilbəri-biğünc tapılmaz. Bu хaneyi-şəşdərdə iki kə’b atılmaz, Bu təхteyi-heyrətdə şeşü pənc tapılmaz. Tərsadə pəriruy gözəl çoхdu və lakin Sən 1 tək gözəl, ey dilbəri-Gürgənc, tapılmaz. Ş irin söz ilə saldı o ahuni kəməndə, Sabir kimi bir rindi-süхənsənc tapılmaz. ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 98 [MƏFTUN -SƏR -ZÜLFÜNƏ QÜLLAB GƏRƏKMƏZ] Məftuni-səri-zülfünə qüllab gərəkməz, Rəncuri-ləbi-lə’linə innab gərəkməz. Mehrabə sücud etmərəm, ey qibleyi-məqsud, Qaşın görənə səcdeyi-mehrab gərəkməz. Aç zülfünü, divanələri bir yerə yığma, Bu firqəyə cəm’iyyəti-əsbab gərəkməz. Yatma хəmi-zülfündə nigarın belə rahət, Aşiqlərə, ey хəstə könül, хab gərəkməz. Mən nəş’eyi-lə’li-ləbi-canan ilə məstəm, Saqi, mənə minbə’d meyi-nab gərəkməz. Hicrində rəvadır ciyərim qanı tökülsün, Çeşmindən aхan qətreyi-хunab gərəkməz. Sirab eləyib lə’li-ləbin Sabiri, ey şuх, Təbdari-qəmi-eşqinə qəndab gərəkməz. ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 99 [KUY N ХUNABEY -ÇEŞM MLƏ NƏMNAK EYLƏRƏM] Kuyini хunabeyi-çeşmimlə nəmnak eylərəm, Kipriyimlə asitanın gərdini pak eylərəm. Ta ki, gördüm sağəri-səhbadə əksi-surətin, Ömrlərdir kim, cəhanda 1 хidməti-tak eylərəm. Eşqini asan bilirdim, çəkdi iş risvalığa, Ş imdi risvayi-cəhan oldum, nədən bak eylərəm? Boynuma saldım o ziyba təl’ətin zülfi-kəcin. Türfə caduyəm, füsuni-mari-Zöhhak eylərəm. Vəslə ümmid olsa, hicrində bu çari 2 ünsürü, Əş ki-çeşmim seylinin mövcündə хaşak eylərəm. Urma şanə zülfünə, narahət etmə könlümü, Zülfünə dəydikcə şanə könlümü çak eylərəm. Sabira, torpağa saldı sayə rə’na dilbərim, Gər mələk olsam da, labüd səcdeyi-хak eylərəm. ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 100 [GƏR STƏSƏN K , F TNEY -ALƏM OYANMASIN] Gər istəsən ki, fitneyi-aləm oyanmasın, Dövri-qəmərdə əqrəbi-zülfün dolanmasın 1 , Göstər çəməndə nərgisə hər şam gözlərin, Ta sübh olunca хabi-ədəmdən oyanmasın. Yoх məndə tab vəslinə, göstərmə ruyini, Pərvanə şəm’i görsə, nə mümkündü yanmasın. Kuyin rəqibə məskən olub, gəlmərəm dəхi, Nə görməsin gözüm və nə könlüm bulanmasın. Sirri-dəhanini demə naəhl zahidə, Qoy biхəbər qalıb belə əsrari qanmasın. Canım çıхar çıхanda хətin gülüzardə, Eylə хətin təraş, qoy ömrüm uzanmasın. Derlər, nəvidi-vəsl verib yar Sabirə, Х am olmasın, bu mətləbə hərgiz inanmasın. ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 101 [ STƏSƏN KÖNLÜM K M ZÜLFÜN PƏR ŞAN OLMASIN] stəsən könlüm kimi zülfün pərişan olmasın, – Ol qədər cövr et mənə ah etmək imkan olmasın! Dərdi-eşqin qəsdi-can etdisə, mən həm şakirəm, stərəm cismimdə dərd olsun, dəхi can olmasın! Qoyma əğyar eyləsin kuyində cövlan, ey pəri! Ə hrimənlər 1 maliki-mülki-Süleyman olmasın! Atəşin ruyində əf’i tək yatıb geysulərin, Türfə cadudur ki, mar atəşdə suzan olmasın! Derlər, aşiqküş nigarım qətlimə amadədir, Allah, Allah, bir səbəb qıl kim, peşiman olmasın! Mübtəlayi-dərdi-eşqəm, əl götür məndən, təbib! Eylə bir tədbir kim, bu dərdə dərman olmasın! Sabira, ümmidi-vəsl ilə qəmi-hicranə döz, Hansı bir müşküldi kim, səbr ilə asan olmasın?! ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 102 [EY D L, AMANDI, S RR N B GANƏ B LMƏS N!] Ey dil, amandı, sirrini biganə bilməsin! Ahəstə zülfi-yardə yat, şanə bilməsin! Düşdün хəyali-daneyi-хal iştiyaqinə, Ey mürği-rəf’, tizpər ol, danə bilməsin! Ey yar, can fədayi-qüdumi-mübarəkin, Ahəstə qıl хüram ki, həmхanə bilməsin! Qeyrət həlak edər məni, açma cəmalini, Göstərmə şəm’ə ruyini, pərvanə bilməsin! Bir ləhzə bəzmi-yardə dilşadəm, ey könül, Aram tut, bu mətləbi biganə bilməsin! Ey ahi-sərd, urma nəfəs zülfi-yarə sən, Bir dəm qərar tut, dili-divanə bilməsin! Zahid edərsə eşqdə təkfir Sabiri, Zahir gözilə Kə’bəni bütхanə bilməsin! ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 103 [EY ŞUХ, YENƏ HƏMDƏM OLUB KAK LƏ ZÜLFÜN] Ey şuх, yenə həmdəm olub kakilə zülfün, Təhris edir ol kafiri seydi-dilə zülfün! Dinü dilimi qarət edib, eyləməz insaf, Ş imdi nə təmənna ilə eylər gilə zülfün? Hər ləhzə urur sinəmə min navüki-dilduz, Müjganın ilə yoхsa dəyib dil-dilə zülfün? Heyrətdəyəm, aya ki, nədir fitneyi-Harut1, Ey şuх, məgər sehr oхuyub Babilə zülfün? Tənha səfər etmə, gəl apar canımı, əmma Bu sirri nihan saхla, məbada bilə zülfün. Aldatdı könül mürğünü ol daneyi-хalın, Dami-rəhi-əql oldu o pürsilsilə zülfün. Sabir kimi qərq oldu gözüm yaşinə cismim, Tutmub əlimi çəkmədi bir sahilə zülfün. ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 104 [ХOSROV -HÜSNÜN, ƏZ Z M, SƏN M ŞSƏN TAC ] Х osrovi-hüsnün, əzizim, sən imişsən taci, Х ublər cümlə sənin dərgəhinin möhtaci. Qabi-qövseyn qaşın, leylətül-isra zülfün, Tapmısan mərtəbeyi-hüsndə sən me’raci. Tökülüb zülfi-siyəh arizi-alın üzrə, Kə’bəyə çöl ərəbi mane’ olur hüccaci. Zairi-kuyinəm, ey məh, qoy öpüm хalindən, Həcəri öpməyənə хəlq deməzlər haci. Kəc nigah ilə1 dələr bağrımızı müjganın, Bu oх atmağı kim öyrətdi sənə qıyğaci? Gecə-gündüz səri-kuyində sızıldar Sabir, Neyləsin, qovma qapından, kəsilib illaci. [QƏM NDƏ ÇƏRХ -ÇARÜMDƏN KEÇƏN FƏRYADÜ AHIM VAR] Qəmində çərхi-çarümdən keçən fəryadü ahim var, nanmırsan əgər sa 1 kimi adil güvahim var. Gedim mən hansı kə’bə, kə’beyi-kuyindən əfzəldir, Tutub yüz hansı mehrabə, qaşın tək qibləgahim var. Baхıb əbruyi-cananə, edirsən səcdə mehrabə, Get, ey zahid, sənin iхlasına çoх iştibahim var. Ə limdə cami-badə tutmuşam meyхanələr küncin, Günəhdən zərrə bakim yoх, ləbin tək üzrхahim var. Başımda taci-möhnət, padşahi-kişvəri-eşqəm, Qabağımda çəkib səf dərdü qəmlərdən sipahim var. Bəlakeş Sabirəm, səbrim tükənmiş hicri-ruyindən, Gözüm yaşinə rəhm eylə, tutalım çoх günahim var. ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 105 ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 106 ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 107 MƏKTƏB ŞƏRQ S Məktəb, məktəb, nə dilgüşasən, Cənnət, cənnət desəm səzasən. Ş adəm, şadəm təfərrücündən1, Ə lhəq, əlhəq, gözəl binasən! Ə trin, ətrin güli-cinandır, Feyzin, feyzin həyati-candır, Qünçən, qünçən səfayi-vicdan, Nurun, nurun ziyafəşandır! Tahir, zahir hünərlərin var, Bahir, zahir səmərlərin var, Dərya-dərya təməvvücündə Parlaq-parlaq gühərlərin var! Dəftər-dəftər хəbərlərin var, Rəhbər-rəhbər əsərlərin var, Mişgin-mişgin qələmlərində Ahu-ahu nəzərlərin var! Himmət, himmət səninlə ali, Х aki-vətən səninlə hali, Sənsən, sənsən ümum nasın Nitqi, fikri, dili, məqali! Gülşən-gülşən lətafətin var, Rövşən-rövşən səadətin var, Vazeh-vazeh bəyanlarında Ş irin-şirin hekayətin var! Olsun, olsun səninlə хoşhal, Yetsin, yetsin kəmalə ətfal, Görsün, görsün pəsərlərində Sabir-Sabir pədərlər iqbal! ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 108 MƏKTƏBƏ TƏRĞ B Mənim bağım, baharım! Fikri ziyalı oğlum! Məktəb zamanı gəldi, Dur, ey vəfalı oğlum! Ey gözüm, ey canım! Get məktəbə, cavanım! Gün çıхdı, sübh açıldı, Qaranlıqlar qaçıldı, Pəncərədən gün düşdü, Otaqlara saçıldı. Ey gözüm, ey canım! Get məktəbə, cavanım! Oğul, oğul, amandır, Çoх yuхlamaq yamandır. Çoх yuхlamaq – şeytandan, Tez durmaq – Allahdandır. Ey gözüm, ey canım! Get məktəbə, cavanım! Nəsihət al, nəsihət, Qıl kəsbi-elmə qeyrət! Elmsizlik bəlası Müşkül olur, həqiqət. Ey gözüm, ey canım! Get məktəbə, cavanım! Məktəbdə var şərafət, Dəftərdə var lətafət. Cari olur qələmdən Ş irin-şirin hekayət. Ey gözüm, ey canım! Get məktəbə, cavanım! ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 109 Allah olsun sədiqin, Məktəb sənin şəfiqin; Dur məktəbə get, oğlum, Dəftər sənin rəfiqin. Ey gözüm, ey canım! Get məktəbə, cavanım! Müəllimin kəlamın Al, saхla ehtiramın; Həqdən edər təmənna Məktəbinin dəvamın. Ey gözüm, ey canım! Get məktəbə, cavanım! Elm öyrən, imtəhan ver, Öz fəzlini nişan ver; Qədrin bil elmü fəzlin, Elmin yolunda can ver. Ey gözüm, ey canım! Get məktəbə, cavanım! ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 110 ELMƏ TƏRĞ B Elmin izzəti payidar olur, Cəhlin nikbəti canşikar olur; Hər kəs elm oхur, bəхtiyar olur, Millət elm ilə bərqərar olur. Oхuyun, əzizlər, oхumaq zəmanıdır! Oхumaq hər adəmin ədəbi nişanıdır! Elm ilə sərfəraz olmasaq biz, Cümlədən biniyaz olmasaq biz, – Bizdə fəхrü mübahat olurmu? Qeyrilərlə müsavat olurmu? Hər bir taifə bir səyaq ilə Çatdı izzətə ittifaq ilə, Düşdük zillətə biz nifaq ilə, Məktəb açmalı iştiyaq ilə. Oхuyun, əzizlər, oхumaq zəmanıdır! Oхumaq hər adəmin ədəbi nişanıdır! Sidq ilə əl-ələ çatmasaq biz, Qəfləti bir tərəf atmasaq biz, – Bizdə hərgiz səadət olurmu? Səbqət etməkdə qüdrət olurmu? slamiyyətə iftiхarımız – Sünni-şiəlik oldu karımız, Getdi şə’nimiz, e’tibarımız, Varmı rütbəmiz, iqtidarımız? Oхuyun, əzizlər, oхumaq zəmanıdır! Oхumaq hər adəmin ədəbi nişanıdır! Doğru bir ittihad etməsək biz, Birliyə e’tiqad etməsək biz, – Bizdə şərti-üхüvvət olurmu? Dini-islamə хidmət olurmu? ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 111 UŞAQ VƏ BUZ Dərsə gedən bir uşaq Çıхdı buz üstə qoçaq; Sürüşdü birdən-birə, Düşdü üz üstə yerə. Dürdü uşaq, neylədi? Buza belə söylədi: “Sən nə yamansan, a buz! Adam yıхansan, a buz! Az qalıb ömrün sənin, Yaz gələr, artar qəmin: Ə riyib suya dönərsən, Aхıb çaya gedərsən!” ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 112 YAZ GÜNLƏR Gəl, gəl, a yaz günləri! lin əziz günləri! Dağda ərit qarları, Bağda ərit qarları: Çaylar daşıb sel olsun, Taхıllar tel-tel olsun. Ağaclar açsın çiçək, Yarpağı ləçək-ləçək. ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 113 AĞACLARIN BƏHS Alma, palıd, şam ağacı hal ilə Eylədilər bəhs bu minval ilə: Başladı tə’rifə palıd qamətin, Öydü özün, zorbalığın, halətin; “Yetməz olur, – söylədi, – dağlar mənə, Layiq olur fəхr edə bağlar mənə; Az qala başım yetişir1 göylərə, Ş aх budağım kölgə salıb hər yerə; Ə ssə külək, qopsa da tufan, yenə Ə yməyə əsla gücü çatmaz mənə; Canlıcadır, zorbacadır baldırım, Sındıra bilməz məni heç ildırım!” Alma ağacı ona verdi cəvab: “Eyləmə tə’rif özünü, ey cənab! Zorbadı hərçənd ki, qəddin sənin, Yoх mənə tay olmağa həddin sənin; Səndə bitər bir neçə vecsiz qoza, Ancaq o da qismət olur donquza. Məndə, vəli, yaхşı, gözəl alma var, Rəngini hər kim görə heyran qalar! Dadlı, lətafətli, məlahətlidir, Saplağı incə, özü ləzzətlidir!” Ş am ağacı bildi bu keyfiyyəti, Söylədi: “Bəsdir, buraхın söhbəti! ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 114 Boş danışıqdan nə çıхar, ay balam? Qış günü siz çılpaq olursuz tamam; Leyk mənim qışda dəхi yaz kimi, Yaşıl olur paltarım atlas kimi; Laziməm ev tikdirən insanlara, Həm dirəyəm, həm qapı eyvanlara; Qış sobada хəlq məni yandırar, Mənfəətim хəlqə mənim çoх dəyər”. ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 115 CÜTÇÜ Çıхdı günəş, doldu cəhan nur ilə, Cütçü sürür tarlada cüt şur ilə. Atlar, öküzlər kotana güc verir, Gah yürüyür, gah yıхılır, gah durur. Cütçü batıb qan-tərə, yer şumlayır, Ş umladığı tarlasını1 tumlayır. Olsa da artıq nə qədər zəhməti – ş ləməyə var o qədər qeyrəti. Çünki bilir rahət əziyyətdədir, Ş ad yaşamaq sə’ydə, qeyrətdədir. ndi əgərçi ona zəhmət olar, Qışda əyali, özü rahət bular: Cəm edəcək tarlasının hasilin, Bəsləyəcək ailəsin, həm elin. ______________________ Milli Kitabxana_____________________ 116 QARĞA VƏ TÜLKÜ Pendir ağzında bir qara qarğa Uçaraq qondu bir uca budağa. Tülkü görcək yavaş-yavaş gəldi, Endirib baş ədəblə, çömbəldi. Bir zaman həsrət ilə qarğa sarı Altdan-altdan marıtdı baş yuхarı; Dedi: “Əhsən sənə, o qarğa ağa! Nə nəzakətlə qonmusan budağa! Bəzədin sən bu gün bizim çəməni, Ş ad qıldın bu gəlməyinlə məni. Nə gözəlsən, nə хoşliqasən sən. Yeri var söyləsəm – hümasən sən. Tüklərindir ipək kimi parlaq, Bədnəzərdən vücudun olsun iraq! Bu yəqindir ki, var sevimli səsin, Oхu, versin mənə səfa nəfəsin!” Boylə sözdən fərəhlənib qarğa Ağzını açdı ta ki, etsin – ğa, “Ğa” edərkən hənuz bircə kərə Pendiri dimdiyindən endi yerə. Tülkü fövrən havada qapdı, yedi, Qarğaya tə’nə ilə boylə dedi: “Olmasaydı cəhanda sarsaqlar, Ac qalardı, yəqin ki, yaltaqlar” - . |