Mir Möhsün NƏvvab

Ə  L  A  V  Ə:  O  günün  sabahısı  erməni  qəbristanlığında  bir  erməni 

öldürdülər.  Ermənilər  əhvalatdan  xəbərdar  olan  kimi  gedib  divana  şikayət  etdilər. 

Divan  isə  cənab  qazinin  yanına  gələrək  ona  bildirdi  ki,  ermənilər  qatili  tələb 

edirlər.  Qazi  ərz  etdi  ki,  sizinlə  gəldiyimiz  razılaşmaya  əsasən  biz  ancaq  şəhərdə 

baş verən hadisələrə cavabdeh olacağıq. Şəhərdən kənarda baş verən hadisələrə isə 

biz  müdaxilə  etməyəcəyik.  Çünki  bu  ölüm  hadisələrinin  əksəriyyətini  ermənilər 

özləri  eləyib,  müsəlmanların  üstünə  böhtan  atırlar.  Odur  ki,  bunların  heç  birinin 

müsəlmanlara dəxli yoxdur. 

ƏLAVƏ:  Şəvval  ayının  12-də  Qalaya  vətənpərvər  şəxslərdən  bir  məktub 

gəldi.  Məktubda  qeyd  edilirdi  ki,  yollar  çox  qorxulu  olduğuna  görə  müsəlmanlar 

bu  tərəfə  səfər  etməsinlər.  Həmin  gün  Bağlar  tərəfdən  gələn  cənab  Haşım 

Vəzirzadə  nəslindən  olan  Cəfər  bəyin  sərkərdəliyi  ilə  bir  neçə  yüz  atlı  və  piyada 

gəlib  erməni  kəndlərini  mühasirəyə  aldılar.  Digər  tərəfdən  isə  Piçənis  və  başqa 

kəndlərin  kürdlərindən  də  yüzə  yaxın  atlı  və  piyada  gəlib  erməni  kəndlərini 

mühasirəyə  aldılar.  Xəlifəli  tayfasından  olan  müsəlmanlar  kürdlərlə  danışıq 

apararaq  bu  nəticəyə  gəldilər  ki,  onların  hərəsi  bir  tərəfdən  erməni  kəndlərinin 

üzərinə  hücuma  keçsinlər.  Kürdlərin  sərkərdəsi  İbrahim  bəy  idi.  Onlar,  yəni 

İbrahim bəyin dəstəsi əvvəlcə Kiki Kələntərovun yaşadığı Cəmilli kəndinin üstünə 

yeridilər. Bu kənddə Kiki Kələntərovun yaxşı imarətləri var idi. Onun evində olən 

bəzi şeyləri qarət etdikdən sonra qalanını od vurub yandırdılar. Cəmilli kəndindən 

bu  hücum  nəticəsində  qaçanlar  qaçmışdı.  Qalanları  isə  qayaların  arxasından, 

evlərin  pəncərələrindən  İbrahim  bəyin  dəstəsinə  atəş  açırdılar,  Müsəlmanlar  isə 

çöldən onları gülləbaran edirdilər. Bu hücum nəticəsində bütün kənd yandırıldı və 

11 nəfər erməni öldürüldü. 

Həmin  vaxt  xəlifəlilər  Xənəzək  kəndinin  üzərinə  hücum  çəkərək  kəndin 

yarıdan çoxunu yandırdılar və əllərinə keçən erməniləri qətlə yetirdilər. 

Xəlfəlilərin arasında Qasım adlı çox qeyrətli və işgüzar bir cavan vardı. O, 

bu  hücumda  ermənilərlə  çox  böyük  cəsarət  və  qəhrəmanlıqla  vuruşurdu.  Qasım 

dörd  erməni  öldürmüşdü.  Birdən  ona  bir  güllə  dəyib  onu  yerə  sərdi.  Kosalar 

kəndindən  olan  bu  cavan  döyüş  meydanında  qəhrəmancasına  həlak  oldu.  Onun 

cənazəsini Kosalar kəndinə gətirdilər. Molla Qalada olduğundan bir neçə nəfəri at 

və  qatırla  mollanı  gətirmək  üçün  oraya  göndərdilər.  Yolda  onları  ermənilər  Yel 

---

51 

 

dəyirmanı qayasından  və Qaybalı kəndindən atəşə tutdular. Onlar at  və qatırlarını 

buraxıb  böyük  çətinliklərlə  daşların  arxasıyla  gəlib  Qalaya  çatdılar.  Gələn 

kişilərdən birisi Qalaya çatan kimi çığıra-çığıra  camaata  xəbər verdi ki, ermənilər 

davaya  gəlirlər.  Camaat  dükan-bazarı  bağlayıb,  cavanlar  silahlanıb  səngərlərə 

doluşurlar.  Əhvalatı  belə  görən  vilayət  hakimi  müsəlmanları  sakitləşdirərək 

deyilənlərin hamısının yalan olduğunu söyləyir. 

Bağlardan  olan  atlılar  və  piyadalar  isə  dalbadal  erməni  kəndlərini  yandıra-

yandıra  gəlib  Xoramord  kəndinə  çatdılar.  O  kənddə  də  xeyli  erməni  öldürüb 

evlərini yandırdılar, mallarını isə qənimət kimi ələ keçirdilər.