«мл т*'1шн» «* иа Alisher Navoiy

To'rtinchi maqolat 
RIYOYI XIRQAPO'SHLAR HAQIDA
Ey, ustamonlik bilan darveshlar kijdmini kiyib 
olib, shom-u saharda boldrib, faiyod urayotgan, 
xirqaning har chekkasiga shayxlik va taqvodorlik 
niqobida makr yamoqlarini tikib olib, unga у ana 
yumaloq shaklli qog'ozlarni qadab, iplari makr 
rishtalari, ignasi esa iblisning mo'ylabi bolganlar.

---

Boshidagi eski sallasi buram-buram bo'lib 
ketgan, egri hassasi hiyla uyining ustuni, koshki 
u sinib, bu uy yiqilganida edi. Qolidagi. tasbeh 
donalarini butparast yo'ngan.
Beo‘xshov soqoli kulgu uchun osilgandek, 
ko'rinishi ham egri yog‘och ustiga chiqib o'tirgan 
echkidek tuyiladi. Ishida echkichalik ham to‘g‘rilik 
yo‘q, u o‘g‘rini tutsa, buning o‘zi o‘g‘rilik qiladi. 
Echki ahliga yashil o‘t, yaxshilik tilasa, mingta 
echkiga ham peshvolik qila oladi. Tog‘da ham, 
dashtda ham to'dani boshqarib, yol qiyinchilildaridan 
omon olib o‘tadi. Qop-qorong‘i vodiyda ham yo‘l 
topib, to‘g‘ri yoldan adashtirmay galasini boshqa- 
radi. Bu to'dasiga to‘g‘ri y o l ko'rsatib borsa, bunisi 
to'g'ri jahannam o‘ti tomon boshlaydi.
U1 ajojdb to‘da zulmat vodiysi tomon y o l olib, 
xonaqohga yetib borishadi-da, u yerga bo'yra 
to'shab, riyokor shayxni o'zlariga shayx deb 
ataydilar. 0 ‘zini orif deb, Xizr deb bilgan bu «pir» 
«muridlar»ni o‘z usullariga o^natadi. Shayxga mu- 
nosib riyo ahli gohi baland ovoz bilan baqirishib, 
gohida pirpirakdek charx urishib, o‘rnidan turol- 
maydigan darajada behol bo lib tiqilishadi. Keyin 
shayxni o‘z sultonlari deb duo qiladilar-da, unga 
hadyalar, mol-dunyolar tortiq qiladilar. Bunday 
el yomonlaming yomonidurlarkim, ulardan yo- 
monroq kishilami topib bolmaydi. Bularga, hatto, 
do'zax ham xajrf. Ular o‘tga ham azob beradilar.
Ey ko'ngul, ikki jahondangina emas, hatto jon- 
laridan ham kechadigan, joniga jonini fido qilishga 
tayyor turuvchi elga jahonlar fido bolsin. Ular 
qay tomon nazar tashlasalar, Haqni ko‘radilar, 
nabiy sunnatiga amal qilib, jannat umidini ham,

---

do‘zax vahimasini ham nazar-pisand qilmaydilar. 
Borliqni foniy bilib, o'zlarini yo'qlik o‘ti ichida kul 
aylaydilar. Ularga muhabbat lofi noravo.