Mobil aloqa tizimlarida radiouzatish va radio qabul qilish qurilmalari” fani bo’yicha

Tranzistorli amplituda modulyatori

AM signallarni olishda tranzistorli modulyatorlar modulyatsiyalovchi signal aktiv elementlarning qaysi uchlari orasiga berilganiga qarab farqlanadilar

1. 
   Tashuvchi signal u_t(t) va modulyatsiyalovchi signal u_m(t) bipolyar tranzistorning baza-emitter oralig‘iga berilgan bo‘lsa, baza modulyatsiyasi deb ataladi.
   
2. 
   Tashuvchi signal u_t(t) baza-emitter oralig‘iga va modulyatsiyalovchi signal u_m(t) kollektor-emitter oralig‘iga berilgan bo‘lsa kollektor modulyatsiyasi deb ataladi.
   
3. 
   Tashuvchi signal u_t(t) baza-emitter oralig‘iga, modulyatsiyalovchi signal u_m(t) bir vaqtning o‘zida baza-emitter va kollektor-emitter oralig‘iga berilsa bunday modulyatsiya murakkab modulyatsiya turi hisoblanadi.
   

Maydon tranzistorlari va elektron lampalardagi modulyatorlar ham yuqoridagilarga o‘xshash nomlanadilar. Masalan: zatvor orqali modulyatsiya, stok orqali modulyatsiya, boshqarish turi orqali modulyatsiya va anod orqali modulyatsiya. Misol tariqasida maydon tranzistoridan foydalanib AM signal olish jarayoni bilan tanishamiz. Maydon tranzistorli modulyatorning nisbatan soddalashtirilgan elektr sxemasi 5.5-rasmda keltirilgan
sekin o‘zgaruvchi sifatida zatvor-istok oralig‘iga berilib, tashuvchi u_t(t) ni siljib turuvchi ish nuqtasi A ning VAX bo‘yicha turli joylariga berilishini ta’minlaydi. Shuning uchun bunday tur modulyatsiya – siljish modulyatsiyasi deb ataladi.

u_t(t) VAXsining turli nuqtalariga berilishi natijasida stok toki impulslarining balandligi I_max o‘zgaradi. Bu tok bir qator spektral tashkil etuvchilarga ega bo‘ladi, shu jumladan w₀, w₀ + Ω_mva w₀ + Ω_m chastotali tashkil etuvchilarga ham. Tokning bu tashkil etuvchilari yuklama – parallel konturda kuchlanish hosil qiladi, bu kuchlanish amplitudasining o‘zgarishi modulyatsiyalovchi u_m(t) kuchlanish o‘zgarishiga mos keladi (5.6d-rasm)

Modulyatorlarning ish rejimi va modulyatsiyalash sifati uning statik modulyatsion xarakteristikasi orqali baholanadi. Ko‘rilgan siljish orqali modulyatsiya modulyatorining statik modulyatsiyalash xarakteristikasi deb, stok toki birinchi garmonikasi I_s1 ning siljish kuchlanishi E_s ga bog‘liqligiga aytiladi. Bu xarakteristikani o‘lchashda va hisoblab chiqishda U_m = const, E_m = const bo‘lishi kerak.