Modernizatsiyalash jarayonlari

Umummadaniyatning muhim elementlari
san’at, moddiy-ma’naviy meros, fan 
va boshqalar turli yo‘llar bilan o‘rganiladi va talabalar ongiga yetkaziladi. 
Umummadaniy dunyoqarashga ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar ta’sir qilar ekan, 
ularning emosional-hissiy ta’siri estetik ta’sir vazifasini, o‘tmishni yaqinlashtirish, 
ayrim shaxslarning tarixi va psixologiyasini ochib berishga oid vazifani; hayotga 
bo‘lgan munosabati orqali ifodalashga yo‘naltirilgan, jamiyatning g‘oyaviy hayot 
jarayoniga kiruvchi mafkuraviy vazifani insonning ma’naviy shakllanishiga aqli, 
irodasi, hissiyotiga ta’sir etuvchi tarbiyaviy vazifani va nihoyat, ma’naviy 
boyishiga ta’sir etuvchi kommunikativ vazifani bajaradi.
Umummadaniy dunyoqarash
falsafiy dunyoqarashning tarkibiy qismi bo‘lgan 
umummadaniy dunyoqarash ham quyidagi 
tamoyillar
asosida shakllanadi: 
1. Dunyoqarashning ilmiyligi tamoyili. Madaniyatning ta’lim, matbuot, kitobot, 
radio va televideniye, madaniy-ma’rifiy muassasalar, jamiyatlar, kutubxonalar, 
kino, teatr, muzeylar, ko‘rgazmalar vositasida va fanlarni o‘qitish jarayonida 
umummadaniy ilmiy dunyoqarash shakllanadi. 
2. Umummadaniy dunyoqarashning izchilligi tamoyili. Bunda mantiqiy izchillik 
buzilsa, umummadaniy dunyoqarash ilmiy, aniq, izchil rivojlana olmaydi. 
3.Umummadaniy 
dunyoqarashning 
tarixiylik 
tamoyili. 
Jamiyat 
tarixida 
umummadaniy merosning rivojlanishi nazarda tutiladi. 
4. Madaniy dunyoqarashning maqsadga muvofiqlik tamoyili. Uning inson 
manfaatlari, orzu-umidlariga mos kelishi. 
5. Madaniy dunyoqarashning universalligi tamoyili. Bunda har qanday 
dunyoqarash shaklining o‘ziga xosligi nazarda tutiladi. 
6. Umummadaniy dunyoqarashda nazariya bilan amaliyotning o‘zaro aloqasi. 
Умуммаданий дунёқараш

---

257 
7. Didaktik tamoyillarni ta’limning onglilik tamoyillariga qo‘llash shart-
sharoitlari: 
- o‘quvchilarning tafakkur faoliyatini, mantiqiy fikrlashini me’yorida 
rivojlantirish, obrazli fikrlashga, ularning shaxsiy tajribasiga tayanish; oldin 
o‘zlashtirgan bilimlar bilan yangilarining o‘zaro aloqasi; metod va usullarning 
xilma-xilligi, ularning ma’lum yirik mavzu chegarasida birlashishi;
- didaktik maqsadda mashg‘ulotlar tizimini ishlab chiqish va boshqalar. 
Lekin bularning barchasi qator