Modernizatsiyalash jarayonlari

2-MAVZU. TA’LIM MENEJMENTI. ZAMONAVIY TA’LIM TIZIMIGA 
QO‘YILADIGAN TALABLAR 
REJA
“Boshqaruv” (“menejment”) tushunchasining mohiyati. “Ta’lim muassasasi 
faoliyatini boshqarish” tushunchasining tavsifi. Ta’lim muassasasi menedjerining 
huquq va majburiyatlari. Ta’lim menedjerining kompetentsiyalari. Ta’lim tizimini 
boshqarish organlari. Ta’lim tashkilotlari faoliyatini boshqarish.
Boshqaruv –“(MENEJMENT)” tushunchasining mohiyati. 
Boshqaruv 
– bu qadimgi san’at va eng yangi fandir. Boshqaruv sohasidagi
mutaxassislar fikricha, boshqaruv siyosiy, iqtisodiy texnologik, ijtimoiy va
axloqiy tizimlarning qismi bo‘lib, o‘zining yo‘nalishi, tamoyillari, uslublariga
ega. Boshqacha qilib aytganda, boshqaruv jiddiy ilmiy-uslubiy asosga
tayanadi. Har bir fan bilimlar majmui bo‘lib, jamiyat va tabiatdagi xodisa va 
qonunlarni anglab tushuntirishga harakat qiladi. 
Fan sifatida boshqaruv yangi murakab xodisalarni aniqlashga, tabiatdagi
tartib, qonunlarni ochishga xarakat qiladi. Nazariya uchun tadqiq obyektni
har tomonlama ta’riflab berish emas, balki yangi bilimlar shakllanishini
ta’minlash uchun uning aloqalarini, asosiy xususiyatlarini o‘rganish, umumiy
qonuniyatini aniqlash muhimdir. 
Менежмент (ёки бошқариш)мавжуд минимал имкониятлардан максимал 
натижаларга эришиш мақсадида муайян ходим ёки гуруҳга таъсир этиш, улар 
билан ҳамкорлик қилиш жараёни 
Бошқарув назарияси ўзининг тадқиқот объектига эга. У бошқарув
жараёнининг ташкил этилиши ва бу жараёндаги одамлар муносабатлари 
нинг конуниятларини ўрганади. 
 

---

77 
Nazariya tadqiqot obyektiga mos bo‘lgan uslublarni aniqlaydi, boshqaruv 
obyek tiga faol ta’sir ko‘rsatish uslublarni ishlab chiqadi, jarayonlarni
istiqbollashtiradi. Boshqaruv nazariyasining rivojlanishi, uning yutuq va 
mag‘lubiyatlari, o‘ziga xos farazlar yaratilishi va inkor etilishi ushbu fikrni
tasdiqlaydi. Fan dunyoni anglash uchun kuchli vosita - tahlil uslubiga ega,
ya’ni voqyelikni qism, xususiyat, rivojlanish bosqichlarga bo‘ladi va 
umumlashtiradi. Sintez uslubi tadqiq etilayotgan jarayonni yaxlit mazmunini
tiklaydi. Tahlil sintezdan oldin amalga oshirilib, ularni bir-biri bilan uzviy
ichki aloqa bog‘lab turadi.
Boshqaruv nazariyasi yoki bo‘lmasa ma’muriy boshqaruv hamisha ham
deduktiv va eksperimental uslublarga tayanmaydi, chunki o‘rganilayotgan
voqyelikni tashqi muhit ta’siri omillaridan mutloq chegaralab, saqlash iloji
bo‘lmaydi. Tahlil va sintezdan tashqari fan (shu jumladan san’at ham) yana
bir ajoyib bilim quroli - intuisiya (sezgi) bilan ish tutadi. Albatta, intuisiya
empirik va nazariy bilimlarga asoslanadi. Intuisiya - odam tafakkurining
doimo izlanishi, muammo yechimini tinmasdan izlash natijasidir. Bunga
Nyuton olmasi, Mendeleyev tushi, bastakorlar takrorlanmas musiqa asarlar
yaratishini misol sifatida keltirish
mumkin. Intuitiv yechim faraz, g‘oya,
taxmindan amaliyot tasdig‘igacha 
mashaqqatli va murakkab yo‘lni bosib 
o‘tishi kerak. Boshqaruv faqat fan
emas, balki san’at bo‘lgani uchun ham 
intuitiv boshqaruv qarorlarini qabul
kilishda muhim va mas’ul rol o‘ynaydi.
qilinmaydi. Mamlakat siyosiy va
iqtisodiy muammo yechimlarini hal Qilish bosqichida harakat kilayotganda,
har bir rahbar firma, korxona, qolaversa davlatni muvaffaqiyatli boshqarish
uchun boshqaruvning ilmiy asoslarini bilishi, bu bilimlarni ijodiy qo‘llashi
zarur ekanligini anglashi kerak. Amaliy faoliyatda boshqaruvchilar doimo