Molekulyar dinamika və metadinamika

Şəkil 2.2.2. Klasterin altlıq
3
 materialına nifuz etmə dərinliyinin Z
max
 
enerjidən asılılığı; а
о
 — qəfəs sabiti 
Şəkil 2.2.3. “Yumşaq zərbə” rejimində klaster‐altlıq sistemi 
Molekulyar‐dinamika konfiqurasiyasının real zaman miqyas‐
ında monitorinqi əsasında klasterin altlıqla qarşılıqlı təsirinin üç əsas 
rejimi aşkar edilmiş və təhlil olunmuşdur: yumşaq (soft) toqquşma, 
damcı püskürmə və klasterin altlıq materialına implatansiyası. 
Hesablamalar səthə düşən klasterlərin enerjisinin geniş spektri 
3
Altlıq‐substrate (ing.); подложка(рус.)

---

Molekulyar dinamika və metadinamika 
117
üçün aparılmışdır. Bu zaman əsas diqqət klaster‐səth sistemində 
sıxlıq və temperatur məlumatlarına əsasən yeni fazaların əmələ 
gəlməsinin qanunauyğunlaqlarına verilmişdir. 
Şəkil 2.2.4. Səthə düşən klasterin enerjisindən asılı olaraq klasterin 
altlığın materialına nifuz etməsinin dinamikası:
■-E
inc
=3,50 eV/atom;-E
inc
=0,56 eV/atom;
□–E
inc
=0,14 eV/atom 
 
Şəkil 2.2.5. İmplantasiyanın nümunənin səthinə perpendikulyar
istiqamətdə olduğu rejimdə klasterin sıxlığının paylanması.
[20‐23] işlərində sistemlərin modelləşməsində MD modelinin 
qüvvə sahəsinin təyini AMBER paketi, trayektoriyanın hesablanması
SHAKE alqoritmi ilə DL_POLY paketi vasitəsi ilə yerinə yetirilmişdir. 
Diaqramdakı (şəkil 2.2.6) ilkin fayların strukturu molekulyar model‐
ləşmənin proqramlarının hamısı üçün universaldır və tədqiq edilən 
məsələnin tipindən asılı deyil. MD‐modelləşmə üçün istifadə edilən 
paketlərin içərisində, tədqiqat məqsədi üçün sərbəst yayılan RasMOL 
paketi ən məşhur qrafik paketidir [24].

---

Molekulyar dinamika və metadinamika 
118