Moliya fanida masalalar to’plami

nazaridan korxona o’z majburiyatlarini qoplash imkoniyatiga ega. Investitsiyalarni qoplash koeffitsenti(Ki) o’z mablaglari va uzoq muddatli qarzlarni korxona resurslarining umumiy hajmidagi ulushini ko’rsatib. Quyidagi formula bilan hisoblanadi: Ki=(O’K+UQ)/BJ, Ko’rsatqich me’yori: Ki=0.9 Davr boshiga: Ki=(42000+12000)/68000=0.794 Davr oxiriga: Ki=(45000+20000)/87000=0.747 Shunday xulosa qilish mumkinki, investitsiyalarni qoplash darajasi etarli emas.

31-masala

Jadvalda korxona balansi ma’lumotlari million so’mda berilgan.

Aktiv	Yil boshiga	Yil oxiriga	Passiv	Yil boshiga	Yil oxiriga
Aylanma bo’lmagan aktivlar	52.6	59.2	O’z mablag’lari manbalari	56.5	56.7
Aylanma aktivlar sh.j:	46.4	56.9	Qarz mablag’lari sh.j:	42.5	59.4
-Zahira va xarajatlar	14.4	20.8	-Uzoq muddatli kreditlar	2.3	6.8
-Tayyor mahsulot	7.1	7.2	-Qisqa muddatli kreditlar	9.1	18.1
-Pul mablag’lari	9.4	2.7	-Kreditorlar bilan hisob-kitoblar	31.1	34.5
-Debitor qarzdorlik	15.5	26.2
Balans	99	116.1	Balans	99	116.1

Alohida davrlar bo’yicha moliyaviy koeffitsentlarni qo’llang, bankrotlik ehtimoli va to’lov qobiliyatini tiklash, shuningdek moliyaviy barqarorlik darajasini hisoblang. Bankrotlikni bashorat qilishda ikki faktorli Altmana modelini qo’llash mumkin: Z=-0.3877+(-1.0736)*JLK+0.579*Qarz mablag’lari chegaraviy koeffitsenti. Agar Z>0 bo’lsa bankrotlik ehtimoli katta, Z<0 bo’lsa bankrotlik ehtimoli katta emas.

Echimi: Bir qator moliyaviy koeffitsentlarini qo’llab ko’ramiz. To’lov qobiliyati ko’rsatkichlari. O’z aylanma mablag’lari: WC=CA-CL, bunda, CA-aylanma aktivlar, CL-qisqa muddatli majburiyatlar. WCyb=46.4-40.2=6.2 WCyo=56.9-52.6=4.3 O’z aylanma mablag’lari yil ohiriga 1.9 m/so’ga kamaygan. Joriy likvidlik koeffitsenti. JLK=CA/CL JLKyb=46.4/40.2=1.154; JLKyo=56.9/52.6=1.082.

Joriy likvidlik koeffitsenti 0.072ga kamaygan. Tez likvid koeffitsenti(TLK) xususiyati bo’yicha joriy likvidlik koeffitsentiga analog hisoblanadi. Biroq aylanma aktivlarning tor doirasidan foydalanib hisoblanadi. Bunda hisob-kitobda ularni kam likvid bo’lgani hisobga olinmaydi, ya’ni ishlab chiqarish zahiralari. TLK=(Debitor qarzdorlik+Pul mablag’lari)/Qisqa muddatli majburiyatlar TLKyb=24.9/40.2=0.619; TLKyo=28.9/52.6=0.549. Tez likvidlik koeffitsenti 0.07ga kamaygan. Absolyut likvidlik koeffitsenti (to’lov qobiliyati)(ALK) korxonani qat’iy likvidlik kriteriyasiga ega ko’rsatqich hisoblanadi. Mavjud pul mablag’lari hisobidan zaruriy

Qarz majburiyatlarni tezkorlik bilan qoplashni bildiradi. ALK=Pul mablag’lari/Qisqa muddatli majburiyatlar ALKyb=9.4/40.2=0.234 ALK yo=2.7/52.6=0.051 Absolyut likvidlik koeffitsenti 0.183ga kamaygan. Shunday qilib, korxonani likvidligi yil yakuniga kamaygan. Ayniqsa absolyut likvidlik koeffitsentini kamayishi xavotirlidir. Moliyaviy barqarorlik ko’rsankichlarini aniqlab olamiz. Moliyaviy barqarorlik ko’rsankichlari darajasini baholash quyidagi ko’satqichlardan aniqlanadi: -o’z va jalb qilingan mablag’lar munosabati koeffitsenti; -avtonomiya koeffitsenti(to’lovga qobillik); -o’z mablaglari manevrligi koeffitsenti;