Moliya” fanidan O’quv-uslubiy majmua bilim sohalari

Excel shartli belgilari sizni chalg ’itishiga yo ’l qo ’ymang. Excel r yoki I/Y belgisini foiz stavkasi sifatida tushunmaydi. Uning o’rniga u termin nisbatidan foydalanadi. Bu sizni bezovta qilishiga yo’l bermang. Shuningdek, Excel n belgisidan yillar sonini bildirish uchun foydalanmaydi. Buning o’rniga nper belgisidan foydalanadi. Yana bir marta bu sizni bezovta qilishiga yo’l bermang. n ham nper ham davrlarni bildiradi.

“Type” o’zgaruvchini kiritishda chalg’imang. Siz Excel biz hali gaplashmagan o’zgaruvchini “type” kiritishingizni talab qilishi mumkin. Agar siz “=FV” ni teradigan bo’lsangiz, yacheyka pastida “=FV (rate, nper, pmt, pv, type)” paydo bo’ladi. Bu yangi o’zgaruvchi sizni chalg’itishiga yo’l qo’ymang. “type” o’zgaruvchisi to’lovlar , pmt har bir yilning ohirida amalga oshirilishini (ya’ni type = 0) yoki har bir davrning boshini (ya’ni type =1) bildiradi. Lekin jadvalda belgilangan “type” nolga teng deb olinadi.

Shunday ekan agar siz “type” qiymat belgilamasangiz dastur to’lovlar har yilning ohirida amalga oshiriladi deb hisoblaydi. Biz buni davr ohirida amalga oshiriladi deb hisoblaymiz, agar unday bo’lmasa, bular bilan bobning keying qismlarida tanishamiz. Sezgan bo’lsangiz barcha to’lovlar davr ohirida amalga oshiriladi deb hisoblasak, “type” o’zgaruvchisidan foydalanmasak ham bo’ladi. Pulning vaqt bo’yicha qiymati muammosining ikki qo’shimcha turlari. Ba’zida pulning vaqt bo’yicha qiymati qiymatning joriy yoki kelgusi qiymatlarini aniqlashga qaratilmaydi, ammo buning o’rniga kelgusi davrdalar n, yoki foiz stavkasi, r bilan ham shug’ullanadi. Masalan, bu savolning javobida biz n qiymatini aniqlashimiz ham mumkin.

• 
  Pul investitsiya qilganimdan qancha vaqt o’tib ikkinchi uy sotib olishga yetarli mablag’im bo’ladi?
  

Shuningdek, bu savol r uchun berilganda quyidagicha javob topishimiz mumkin bo’ladi.

• 
  Yangi tug’ilgan farzandim kollej ta’limini olishi uchun qanday stavkada investitsiya kiritishim kerak bo’ladi?
  
• 
  Mening investitsiyam qancha foiz daromadi oldi?
  

Moliyaviy kalkulyator yoki excel jadvallari orqali yuqoridagi holatlarda r yoki n ning qiymatini osonlikcha topib olishimiz mumkin. Bu matematik formulalar orqali ham amalga oshirilishi mumkin, lekin bu jadvallar yoki kalkulyatorlar yordamida amalga oshirilganda nisbatan osonroq bo’ladi, keling bularga to’xtalib o’taylik.
Davrlar sonini aniqlash. Faraz qilamiz siz 9330 dollar investitsiya 10% foiz stavkasida 20 000 dollarga aylanishi uchun qancha vaqt talab qiladi? Endi buni moliyaviy kalkulyator va Excel jadvallari orqali aniqlashga harakat qilib ko’raylik. Excel jadvallaridan foydalanish. Excel dasturida buni hisoblash ham oson. Biz = NPER funksiyasidan foydalanib rate, pmt, pv va fv qiymatlarini kiritamiz

	A	B
1	Foiz stavkasi (rate)=	10.00%
2	To‘lov (pmt)=	0
3	Joriy qiymat (pv)=	($9,330)
4	Kelgusidagi qiymat (fv)=	$20,000
5
6	Davlar miqdori (n per) =	8
7	Exeldagi formula=nper(rate, pmt,pv, ft)
8	Kiritilgan yacheyka:b6 =nper(b1,b2,b3,b4)