O‘rtacha tortilgan kapital bahosi = (soliqdan so‘ng qarz bahosi x qarzli moliyalashtirish nisbati) + (aksiya bahosi x ulushli moliyalashtirish bahosi)
(10)
Masalan, firma soliqdan so‘ng 6% li qarz olsa, ulush uchun 10% to‘laydi va kapitalini qarz va ulush bo‘yicha teng nisbatda shakllantiradi, uning o‘rtacha tortilgan kapital bahosi 8% ga tengdir:
O‘rtacha tortilgan kapital bahosi = (0.06 x 0.5) + (0.10 x 0.5)= 0.08 yoki 8%.
Amaliyotda kapital bahosini hisoblash misolda berilgandek oson emas. Chunki firmalar turli talab etilgan qaytim darajali qarz manbalaridan foydalanadi va imtiyozli aksiyadan oddiy aksiyalar bilan bir qatorda foydalanadi. Shuningdek, firmaning oddiy aksiya kapitali oshishi firmaning daromadlarini saqlash yoki reinvestitsiya qilishlari natijasi bo‘lishi mumkin va boshqa paytlarda yangi qimmatli qog‘ozlarni taklif etishi mumkin. Albatta daromadlarni saqlaganda firma uni sotish bilan bog‘liq tranzaksion xarajatlarni amalga oshirmaydi. Daromadlarni
saqlash yangi aksiyani sotishdan ko‘ra arzonroq. Quyidagi misollarda ularning barchasiga to‘xtalib o‘tamiz.
Kapital strukturasi vazni Kapital bahosini hisoblashdan maqsad firmaning bir yoki undan ortiq investitsiya imkoniyatlaridan foydalanish hisoblanadi. Kapital bahosi o‘zida loyihaning risk darajasini ham aks ettirishi kerak, kompaniyalar turli risk darajalariga ega biznesning turli birliklari va lohiyalariga investitsiya kiritayotganlarida kapitalning murakkab bahosini hisoblashlari zarur. Shunday ekan, hisoblangan kapital bahosi ma’noga ega bo‘lishi kerak, tahlil qilinayotgan investitsion loyihaning risk darajasini ham ifodalashi kerak. Nazariyada kapital bahosi fondlarning shakllanishi (foydalanilayotgan kapital strukturasi) va loyihaning tizimli riskini ifodalashi zarur. Kapital strukturasi vaznini hisoblaganda eng to‘g‘ri yo‘l firma tomonidan haqiqatda foydalanilayotgan kapital manbalari AQSH dollarida ifodalanishidir53.
Amaliyotda kompaniyalarda moliyalashtirish manbalari tuzilishi yilma-yil
Dostları ilə paylaş: |
