Moliya Instituti E. Egamberdiev X

Shartnomalarni xuquqiy ekspertizadan o’tkazish nima?

Bu degani-shartnoma xo’jaliklarning yuristlari, yoki jalb etilgan advokatlar tomonidan qonun xujjatlariga muvofiqligi yuzasidan tekshirib qurilishi demakdir. Shartnomalarni ularning imzolarsiz tuzishga yo’l qo’yilmaydi. (1998 y. 29 avgust O’zbekiston Respublikasi qonuning 21-moddasi).
Agar xo’jalik shartnomalarida mo’ljallangan ishlar qiymati eng kam ish haqining 200 barobaridan ortib ketsa, bunday shartnoma yuristlarning yozma xulosasidan keyingina tuziladi.

Da’volar, baxslarni hal qilish tartibi.

Tovarlarni etkazib beruvchi xo’jaliklar uchun, yoki xizmat ishlarini bajaruvchilar uchun shartnoma majburiyatdagi kamchiliklarining xususiyati, xili yoki xolatiga qarab, o’ziga yarasha qonun doirasida choralar ko’riladi. Ularning me’yori xar xil.
Agar xo’jalik shartnomalari bajarilmasa, bu taraf boshqa tarafga etkazgan zararini to’laydi; muddatlari kechiktirib yuborilsa buyurtmachiga kechiktirilgan xar bir kun uchun 0,5% peniya to’laydi (majburiyat bajarilmagan tovar qiymatidan), biroq bu peniya etkazib berilmagan tovarlar qiymatining 50%-dan oshib ketmasligi kerak.
Sifati, assartimenti lozim darajada bajarilmaganligi uchun shunday tovarlar (yoki ishlar) qiymatining 20% miqdorida sotib oluvchi jarima undirib olishga xaqlidir; tovarlar but kelmagan bo’lsa etishmayotgan tovarlar qiymatini qo’shgan holda but (komplekt) bo’lmagan tovarlar qiymatining 20% miqdorida etkazib beruvchidan buyurtmachi (sotib oluvchi) jarima undirishga xaqli. Agar tovarlar lozim darajada o’rab, joylashtirib jo’natilmagan bo’lsa 50% miqdorida jarima to’laydi.
Sotib oluvchi tovarlarni olishni asossiz ravishda rad etganligi uchun etkazib beruvchiga o’z vaqtida olinmagan tovarlar qiymatining 5% miqdorida; tez buziladigan tovarlar bo’yicha esa 10% miqdorida jarima to’laydi. Shu bilan birga etkazib beruvchi o’z muddatida asossiz sabablarga ko’ra tovarlar qiymati to’lanishini talab qilishiga xaqlidir.