|
prokurora, ibtidai istintaq v
prokurora, ibtidai istintaq və ya təhqiqat orqanına göndərir.
Sual 5.
nzibati xətalar haqqında işlər üzrə icraatın təmin edilməsi tədbirlərin növləri, onların tətbiq
edilməsinin əsasları və qaydası
Azərbaycan Respublikasının XM-nin 396-408-ci maddələrində inzibati xətalar
haqqında işlərin icraatını təmin etmək tədbirlərin tətbiq edilməsinin əsasları,
məqsədləri və qaydaları müəyyən edilmişdir.
XM-nin 396.1-ci maddəsinə əsasən inzibati xətaların qarşısını almaq, şəxsiyyəti
müəyyən etmək, inzibati xəta haqqında protokolun yerində tərtibi mümkün olmadıqda,
onun tərtibi vacibdirsə, onu tərtib etmək, işlərə vaxtında və düzgün baxılmasını,
inzibati xətalar haqqında işlərə dair qərarların icrasını təmin etmək məqsədilə
səlahiyyətli vəzifəli şəxs aşağıda göstərilən tədbirləri tətbiq edə bilər:
- gətirilmə;
- inzibati qaydada tutma;
- şəxsi axtarış, fiziki şəxsdə olan şeyləri yoxlama;
- nəqliyyat vasitəsinə baxış;
- şeylərin və sənədlərin götürülməsi;
- nəqliyyat vasitəsinin idarə olunmasından kənar etmə və sərxoşluq vəziyyətinin
müayinə etməsi;
- nəqliyyat vasitələrinin saxlanılması;
- nəqliyyat vasitələrinin istismarının qadağan edilməsi.
nzibati xətalar haqqında işlərin icraatının təmin edilməsi ilə bağlı tədbirlərin
qanunsuz tətbiq edilməsi nəticəsində dəymiş zərər Azərbaycan Respublikasının
qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş qaydada ödənilir.
nzibati xətalar haqqında işlərin icraatını təmin etmək tədbirləri öz məzmunları,
tətbiq edilmə əsasları, məqsədləri və qaydaları baxımından bir-birindən fərqlənirlər.
Gətirilmə
(Azərbaycan Respublikasının XM-nin 397-ci maddəsi)
316
Azə rbaycan Respublikasının XM ilə müə yyə n edilmiş hallarda, elə cə də
barə sində inzibati xə ta haqqında iş üzrə icraat aparılan fiziki şə xs, onun qanuni
nümayə ndə si, hüquqi şə xsin nümayə ndə si və ya ş ahidlə r gə tirilə bilə rlə r.
On altı yaş ına çatmayan şə xslə r, hamilə qadınlar barə sində gə tirilmə tə tbiq edilə
bilmə z.
nzibati xə ta haqqında işə baxan hakimin, sə lahiyyə tli orqanın (və zifə li şə xsin)
qə rardadı ə sasında fiziki şə xsin gə tirilmə si onun yaş adığ ı və ya olduğ u yer üzrə
Azə rbaycan Respublikasının yerli daxili iş lə r orqanları tə rə fində n hə yata keçirilir.
nzibati qaydada tutma
(Azə rbaycan Respublikasının XM-nin 398-ci maddə si)
nzibati qaydada tutma, yə ni fiziki şə xsin azadlığ ının qısa müddə tə
mə hdudlaş dırılması, müstə sna hallarda inzibati xə ta haqqında iş in düzgün və vaxtında
baxılmasının və ya inzibati xə ta haqqında iş üzrə qə rarın icrasının tə min edilmə si üçün
zə ruri hesab edildikdə tə tbiq edilə bilə r.
nzibati qaydada tutma aş ağ ıda göstə rilə n sə lahiyyə tli orqanlar (və zifə li şə xslə r)
tə rə fində n hə yata keçirilir:
- Azə rbaycan Respublikasının Daxili ş lə r Nazirliyinin (onun orqanlarının)
və zifə li şə xslə ri - xırda xuliqanlıq edildikdə , şə xs polis iş çisinin, habelə hə rbi
qulluqçunun qanuni sə rə ncamına və ya tə lə binə qə sdə n tabe olmadıqda, ov, balıq ovu
və balıq ehtiyatlarını mühafizə qaydaları pozulduqda;
- Azə rbaycan Respublikasının Dövlə t Sə rhə d Xidmə ti (onun orqanlarının) və zifə li
şə
xsləri - sərhəd recimi, sərhədboyu (sərhədboyu zolaq) recim və ya Azərbaycan
Respublikasının dövlə t sə rhə dinin buraxılış mə ntə qə lrində recim pozulduqda;
- mühafizə olunan obyektin olduğ u yerdə hə rbiləş dirilmiş mühafizə də stə sinin
yuxarı və zifə li şə xsi - mühafizə edilə n obyektlə rə , digə r dövlə t ə mlakına və ya ictimai
ə
mlaka qəsd edilməsi ilə əlaqədar inzibati xətalar törədildikdə;
- Azə rbaycan Respublikasının Müdafiə Nazirliyinin (onun orqanlarının) və zifə li
şə
xsləri - Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin nəqliyyat vasitələrini idarə
edə n sürücülə r və ya baş qa şə xslə r tə rə fində n yol hə rə kə ti qaydaları pozulduqda;
- fövqə ladə və ziyyə t elan olunmuş yerin komendantlığ ının və xüsusi idarə etmə
orqanının və zifə li şə xslə ri fövqə ladə və ziyyə t rejimi pozulduqda.
nzibati qaydada tutulan şə xsə XM ilə müə yyə n edilmiş hüquqları izah olunmalı,
bu barə də inzibati qaydada tutma haqqında protokolda müvafiq qeyd aparılmalıdır.
nzibati xə ta törə tmiş şə xsin inzibati qaydada tutulması XM-nin 399.2-ci və
399.3-cü maddə lə rində nə zə rdə tutulmuş hallar, yə ni sə rhə d reciminin, sə rhə dboyu
recimin pozulması və barə sində inzibati hə bs tə nbeh növünün tə tbiqini nə zə rdə tutan
inzibati xə ta haqqında iş üzrə icraat istisna olmaqla üç saatdan çox ola bilmə z.
Sə rhə d rejimini, sə rhə dboyu (sə rhə dboyu zolaq) rejimini və ya Azə rbaycan
Respublikasının dövlə t sə rhə dinin buraxılış mə ntə qə lə rində rejimi pozduğ una görə
barə sində inzibati xə ta haqqında iş üzrə icraat aparılan şə xs tə rə fində n törə dildiyi
xə tanın hallarını, habelə onun şə xsiyyə tini müə yyə n etmə k üçün inzibati qaydada
tutma 24 saatadə k müddə tə və ya inzibati xə ta törə də nin şə xsiyyə tini tə sdiq edə n
sə nə dlə r olmadıqda, hakimin qə rarı ilə üç gün müddə tə də k ola bilə r.
317
Barə sində inzibati hə bs tə nbeh növünün tə tbiqini nə zə rdə tutan inzibati xə ta
haqqında iş üzrə icraat aparılan şə xsin inzibati qaydada tutulması 24 saatdan çox ola
bilmə z.
nzibati qaydada tutma müddə ti inzibati xə ta törə tmiş şə xsin protokol tə rtib
etmə k üçün gə tirildiyi vaxtdan, sə rxoş halda olmuş şə xsin isə ayıldığ ı vaxtdan
hesablanır.
nzibati xə ta törə tmiş şə xsi tutma haqqında hə r bir halda protokol tə rtib edilir və
inzibati qayda tutma haqqında protokolda aş ağ ıdakı mə lumatlar göstə rilir:
- protokolun tə rtib edildiyi tarix və yer;
- protokolu tə rtib etmiş şə xsin və zifə si, soyadı, adı və atasının adı;
- tutulanın şə xsiyyə ti haqqında mə lumat;
- tutmanın vaxtı və sə bə blə ri.
Protokol onu tə rtib etmiş və zifə li şə xs və tutulmuş şə xs tə rə fində n imzalanır.
Tutulmuş şə xs protokolu imzalamaqdan imtina etdikdə , bu barə də protokolda qeyd
edilir. Tutulmuş şə xsin izahat vermə k və protokolun mə zmunu barə də öz
mülahizə lə rini tə qdim etmə k, habelə protokolu imzalamaqdan imtina etmə sinin
sə bə blə rini göstə rmə k hüququ vardır. Onun bu izahatı və mülahizə lə ri protokola ə lavə
olunur.
Sə lahiyyə tli orqan (və zifə li şə xs) inzibati qaydada tutulmuş şə xsin XM ilə
müə yyə n edilmiş hüquqlarının tə min edilmə si üçün aş ağ ıdakı tə dbirlə ri görmə lidir:
- tutulmuş şə xsi inzibati xə ta haqqında protokolla tanış etmə k;
- tutulmuş şə xsə də rhal onun tutulmasının ə saslarını bildirmə k, onun hüquqlarını
izah etmə k;
- tutulmuş şə xsin xahiş i ilə onun yaxın qohumlarına, iş lə diyi və ya tə hsil aldığ ı
yerin müdiriyyə tinə , yaxud və kilinə mə lumat vermə k;
- tutulmuş yetkinlik yaş ına çatmayanın valideynlə rinə və ya qanuni
nümayə ndə lə rinə də rhal mə lumat vermə k;
- tutulmuş şə xslə davranış da onun şə xsiyyə tinə və lə yaqə tinə hörmə tlə yanaş maq;
- tutulmuş şə xsə öz və kili ilə ə laqə saxlamaq və onunla görüş mə k imkanı
yaratmaq;
- tutulmuş şə xsin öz və kili olmadıqda ona müvə qqə ti saxlama yeri üzrə ə razidə
hüquq mə slə hə txanasında və ya Azə rbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə
müə yyə n edilmiş qaydada hüquqi yardımın göstə rilmə si fə aliyyə ti ilə məşğ ul olan digə r
təş kilatlarda fə aliyyə t göstə rə n və killə rin siyahısını tə qdim etmə k, seçilmiş və killə ə laqə
saxlamaq və onunla görüş mə k imkanı yaratmaq.
nzibati qaydada tutulmuş şə xslə r Azə rbaycan Respublikasının qanunvericiliyi
ilə müə yyə n edilmiş yerlə rdə və qaydada saxlanırlar.
Şə
xsi axtarış, fiziki şəxsdə olan şeyləri yoxlama
(Azə rbaycan Respublikasının XMnin 402-ci maddə si)
Fiziki şə xsin şə xsi axtarış ı, onda olan ş eylə ri yoxlama, zə ruri hallarda inzibati
xə tanın törə dilmə sində alə t və ya inzibati xə tanın bilavasitə oybekti olmuş predmetin
aş kar edilmə si mə qsə dilə hə yata keçirilir. Şə xsi axtarış eyni cinsdə n olan sə lahiyyə tli
şə
xs tərəfindən və eyni cinsdən olan iki hal şahidinin iştirakı ilə aparılır.
318
Ş
eylər (əl yükü, baqaj, ov və balıq ovu alətləri, əldə edilmiş məhsul və digər
predmetlə r) bunların mülkiyyə tçilə rinin və ya sahiblə rinin iş tirakı ilə yoxlanılır. Tə xirə
salınmayan hallarda mülkiyyə tçisi və ya sahibi olmadan göstə rilə n ş eylə r iki hal
ş
ahidinin iştirakı ilə yoxlanıla bilər.
Şə xsi axtarış və ş eylə ri yoxlama haqqında protokol tə rtib olunur, yaxud inzibati
xə ta haqqında protokolda və ya inzibati qaydada tutma haqqında protokolda şə xsi
axtarış ın və ş eylə rin yoxlanılması barə də qeyd edilir.
Şə
xsi axtarış və şeyləri yoxlama haqqında protokolda aşağıdakı məlumatlar
göstə rilir:
- protokolun tə rtib edildiyi tarix və yer;
- protokolu tə rtib etmiş şə xsin və zifə si, soyadı, adı və atasının adı;
- barə sində şə xsi axtarış aparılan şə xs haqqında mə lumat;
- şə xsi axtarış zamanı aş kar edilə n ş eylə rin növü, miqdarı və digə r eyniləş dirmə
ə
lamətləri haqqında məlumat.
Protokol onu tə rtib etmiş və zifə li şə xs, barə sində inzibati xə ta haqqında iş üzrə
icraat aparılan şə xs və ya axtarış aparılan ş eylə rin sahibi və hal ş ahidlə ri tə rə fində n
imzalanır. Barə sində inzibati xə ta haqqında iş üzrə icraat aparılan şə xs və ya axtarış
aparılan ş eylə rin sahibi protokolu imzalamaqdan imtina etdikdə , bu barə də protokolda
müvafiq qeyd aparılır.
Nəqliyyat vasitəsinə baxış
(Azə rbaycan Respublikasının XM-nin 403-cü maddə si)
Nə qliyyat vasitə sinə baxış , yə ni onun konstruktiv bütövlüyünü pozmadan inzibati
xə tanın törə dilmə sində alə t və ya inzibati xə tanın bilavasitə obyekti olmuş predmetlə rin
müə yyə n edilmə si mə qsə dilə aparılan müayinə dir.
Nə qliyyat vasitə sinə baxış nə qliyyat vasitə si sahibinin və iki hal ş ahidinin iş tirakı
ilə aparılır. Tə xirə salınmayan hallarda nə qliyyat vasitə sinə baxış nə qliyyat vasitə sinin
sahibinin iş tirakı olmadan da aparıla bilə r.
Zə ruri hallarda maddi sübutların qeydə alınması mə qsə dilə nə qliyyat vasitə sinə
baxış da fotoşə killə rin, videoyazıların aparılması tə tbiq edilir.
Nə qliyyat vasitə sinə baxış haqqında protokol tə rtib olunur və protokolda
aş ağ ıdakı mə lumatlar göstə rilir:
- protokolun tə rtib edildiyi tarix və yer;
- protokolu tə rtib edə n şə xsin və zifə si, soyadı, adı, atasının adı;
- nə qliyyat vasitə sinin sahibi barə sində mə lumatlar;
- nə qliyyat vastə sinə baxış keçirilmə si üçün ə saslar;
- nə qliyyat vasitə sinin tipi, markası, modeli, dövlə t qeydiyyat niş anı və digə r
eyniləş dirmə ə lamə tlə ri barə də mə lumatlar;
- əş yaların növü;
- sə nə dlə rin növü və rekvizitlə ri.
Nə qliyyat vasitə sinə baxış barə sində protokolda fotoşə killə rdə n, videoyazıdan
istifadə edilmə si barə də qeyd aparılır. Baxış zamanı fotoşə killə rin, videoyazının tə tbiq
edilmə si ilə ə laqə dar ə ldə edilmiş materiallar müvafiq protokolla ə lavə olunur.
319
Nə qliyyat vasitə sinə baxış haqqında protokol onu tə rtib etmiş və zifə li şə xs,
barə sində inzibati xə ta haqqında iş üzrə icraat aparılan şə xs və ya nə qliyyat vasitə sinin
sahibi, habelə hal ş ahidlə ri tə rə fində n imzalanır. Barə sində inzibati xə ta haqqında iş
üzrə icraat aparılan şə xs və ya nə qliyyat vasitə sinin sahibi protokolu imzalamaqdan
imtina etdikdə bu barə də protokolda müvafiq qeyd aparılır.
Ş
eylərin və sənədlərin götürülməsi
(Azə rbaycan Respublikasının XM-nin 404-cü maddə si)
Azə rbaycan Respublikasının XM-nin 404-cü maddə sində iş üçün sübut
ə
həmiyyətli şeylərin və sənədlərin götürülməsi kimi prosessual tədbirlərin tətbiqi
ə
sasları, məqsədləri və qaydası müəyyən edilmişdir.
Ş
eyləri və sənədlərin götürülməsi inzibati xətanın baş verdiyi yerdə və ya fiziki
şə
xsin şəxsi axtarışı zamanı, yaxud onun əşyalarına və ya nəqliyyat vasitəsinə baxış
zamanı aşkar edilmiş və iş üçün sübut əhəmiyyəti olan şeylərin və sənədlərin, inzibati
xətanın törədilməsində alət və ya inzibati xətanın bilavasitə obyekti olan predmetin
götürülməsi inzibati xəta haqqında iş üzrə icraatı aparan vəzifəli şəxs tərəfindən iki hal
ş
ahidinin iştirakı ilə həyata keçirilir.(DYP, Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi Administrasiysı və
«AZAL» Konserni)
Sürücü, gə misürə n, pilot tə rə fində n nə qliyyat vasitə sini idarə etmə hüququnun
mə hdudlaş dırılması növündə inzibati xə ta haqqında iş üzrə qə rar çıxarılanadə k
sürücülük və siqə si, gə miçinin və ya pilotun şə hadə tnamə si götürülür və hə min şə xslə rə
nə qliyyat vasitə sini müvə qqə ti idarə etmə k hüququ verə n sə nə d verilir.
Dostları ilə paylaş: |
|
|