Microsoft Word 1-ci m vzu- fh t snifati

Mühəndis-texniki  tələbatın  yerinə  yetirilməsi  -  əhalinin  mühafizəsi,  iqtisadi 
dayanıqlılığın  yüksəldilməsi,  xilasetmə  və  digər  təxirəsalınmaz  işlərin  aparılması 
istiqamətində bütün əsas məsələlərin həllini təmin edir. 
 
 
Mülki müdafiənin mühəndis-texniki tədbirlərinin layihələndirmə 
normalarının təyinatı və onun tətbiq olunma sahələri. 
 
Mülki  müdafiənin  mühəndis-texniki  tədbirlərinin  layihələndirmə  normalarının 
ə
sas  vəzifəsi,  əvvəlcədən  ən  vacib  şəhərlərin  həyat  tərzini  yüksəltməkdən  və 

---

 
184 
obyektlərin,  təsərrüfat  sahələrinin  sülh  və  müharibə  dövründəki  fövqəladə  hadisələrdə 
işinin dayanıqlılığının artırmaqdan ibarətdir. 
Mülki  müdafiənin  mühəndis–texniki  tədbirlərinin  layihələndirilməsi  normaları 
aşağıdakıları əhatə etməlidir: 
-
  əhalinin həyat fəaliyyətinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsini;  
-
  mümkün itki və dağıntıların azaldılmasını; 
-
  obyektlər və xalq təsərrüfatı sahələrinin dayanıqlı işinin təmin edilməsini; 
-
  dağılmış  sənaye  mərkəzlərində  xilasetmə  işlərinin  tez  və  keyfiyyətli  yerinə 
yetirilməsi üçün lazımi şəraitin yaradılmasını. 
Fövqəladə  hallarda  obyektdə  işin  dayanıqlılığını  artıran  tədbirlər  kompleksində 
mühəndis–texniki  tədbirlərin  yerinə  yetirilməsi  xüsusən  böyük  əhəmiyyətə  malikdir. 
Yuxarıda deyildiyi kimi, belə tədbirlər bina və qurğuların, kommunikasiyaların müxtəlif 
dağıdıcı təsirlərə fiziki davamlığını artırmaq üçün görülür. 
Mülki  müdafiənin  mühəndis–texniki  tədbirlərinin  yerinə  yetirilməsi,  planlı 
surətdə  MM-nin  maddi-texniki  bazasının  möhkəmlənməsi  və  öz  vəzifəsini  yerinə 
yetirmək üçün daim hazırlığını artırmaqdan ibarətdir. 
Bu  tələbatlar  bütün  respublika  ərazisində  yayılır.  Bunlara  bütün  nazirliklər  və 
idarələr, layihə və quruculuq təşkilatları rəhbərlik edir. 
Ümumi  tələbata  uyğun  olaraq  nazirlik  və  idarələr,  fövqəladə  vəziyyət  zamanı 
dayanıqlılığını artırmaq üçün görüləcək tədbirlərin ardıcıllığını, həcmini və xarakterini 
müəyyən edən göstərişlər işləyib hazırlayırlar. 
Qeyd  edək  ki,  mühəndis–texniki  tədbirlərin  həcmi  və  xarakteri  obyektin 
vacibliyindən,  sülh  və  müharibə  dövrlərindəki  fövqəladə  hallarda  yarana  biləcək 
təhlükənin dərəcəsi baxımından harada yerləşdiyindən, fəhlə və qulluqçuların sayından 
və digər şərtlərdən asılı olur. 
Mühəndis–texniki  tədbirlərin  hazırlanması  üçün  verilən  məsələlər,  şəhər  və 
obyektlərin layihələşdirilməsi və rekonstruksiyası üçün qoyulan məsələlərin əsas tərkib 
hissəsi  olmaqla,  uyğun  MM  qərargahları  ilə  razılaşdırılır.  İri  şəhərlər  və  mühüm 
ə
həmiyyətli obyektlər üçün, düşmən tərəfindən müharibə vaxtı nüvə zərbəsi gözlənilən 
ə
razidə  dağılma  zonası  müəyyənləşdirilir.  Bu  zona  nüvə  zərbəsinin,  zərbə  dalğasının 
izafi təzyiqinin qiyməti 10 kPa və daha çox olan ərazidir. 
Bütün mümkün dağılma zonası iki zonaya ayrılır: 
-