1. Beynəlxalq maliyyə-iqtisadi təşkilatları ilə əlaqələrə ümumi baxış
Beynəlxalq iqtisadi təşkilatla- iqtisadiyyatın, elm və texnikanın müəyyən
sahələrində fəaliyyətinin əlaqələndirilməsi, əməkdaşlıq və birgə istehsal təsərrüfatı fəaliyyətinin həyata kecirilməsi ücün hökumət və dövlət orqanları, müxtəlif təşkilatlar arasında imzalanmış müqaviləlıər əsasında təsis edilən qurumlar sistemidir. Beynəlxalq iqtisadi təşkilatlar üzv dövlətlərininmaliyyə vəsaitləri hesabına yaradılır, nizamnamə əsasında fəaliyyət göstərir, və aparıcı orqanlara malik olyr.
Beynəlxalq iqtisadi təşkilatları aşağıdakı əlamətlərə görə təsnifləşdirmək olar:
- Fəaliyyət növünə görə - iqtisadi, maliyyə və kredit, ticarət və s.;
- Üzvlərinə görə - unversal və regional;
- Yeni üzvlərin qəbul olunması qaydasına görə - acıq və ya qapalı;
- Fəaliyyət məqsədləri və prinsiplərinə görə və s.
Beynəlxalq iqtisadi təşkilatları aşağıdakı əlamətlərə görə xarakterizə etmək olar - üzvlərin sayı ücdən az olmur, daimi orqanları və baş qərargahı olur,təsis müqaviləsi olur, üzv ölkələrin suverenliyi qorunur, üzv ölkələrin daxili işlərinə qarışmaq qadağan olunur, qərarların qəbul edilməsinin müəyyən proseduru mövcud olur.
Beynəlxalq iqtisadi təşkilatlar dövlət tərəfindən yaradılır. Bu təşkilatların yaradılması prosesi üc mərhələdən kecir: t5əsis sənədlərinin qəbul edilməsi, təşkilatın material strukturunun yaradılması və əsas orqanlarının cağırılması.
Beynəlxalq maliyyə-iqtisadi təşkilatları tərəfindən həyata keçirilən çoxtərəfli tənzimləmələrin inkişafı istiqamətləri həmin məsələlərdə iştirak edən dövlətlərin konkret maraqlarından, milli dövlətlərin həyata keçirdiyi siyasətdən asılıdır. Bu zaman çoxtərəfli razılaşmalar iştirakçıların milli suverenliyinə toxunmadan hökumətlər tərəfindən ticarət, maliyyə, valyuta məsələləri üzrə qəbul olunan qərarlara təsir göstərir. Bu sahəyə, dövlət siyasətində həyata keçirilən tənzimləmə tədbirləri ilə yanaşı, beynəlxalq iqtisadi əlaqələrin inkişafına təsir mexanizmi də daxildir. Çoxtərəfli tənzimləmələrin mərkəzi həlqəsini beynəlxalq ticarət, maliyyə, valyuta, invetisiya sahəsində hamı tərəfindən qəbul edilən normaların yaradılması təşkil edir.
Beynəlxalq təşkilatların bəzilərinin fəaliyyətləri ilə tanış olaq:
Dostları ilə paylaş: |